Refluks przełyku – jakie są przyczyny i objawy refluksu żołądkowo-przełykowego?

Refluks przełyku to dość nieprzyjemna dolegliwość, podczas której dochodzi do cofania treści żołądkowej do przełyku. Sok żołądkowy, w którego składzie znajdują się enzymy trawienne, wywołuje uczucie palenia i pieczenia, czyli odpowiada za podstawowy objaw refluksu, tzw. zgagę. 

Komu grozi refluks żołądka?

Niektóre czynniki predysponują do wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego. Jednym z nich jest ciąża, ale po porodzie zazwyczaj problem ustępuje samoistnie. Dolegliwości sprzyjają otyłość i nadwaga, dlatego warto próbować unormować masę ciała przy pomocy właściwej diety i aktywności fizycznej.

Czasem przyczyn refluksu przełyku należy dopatrywać się w nieprawidłowościach anatomicznych. Z powodu zarzucania treści żołądkowej cierpią osoby z nieprawidłową budową i czynnością zwieracza przełyku. Niekiedy za dolegliwość winę ponoszą zaburzenia trawienne i opóźnienia w opróżnianiu żołądka.

Z powodu objawów refluksu każdego dnia cierpi od 5 do 10 proc. osób na świecie, u 20 proc. populacji dolegliwości występują raz w tygodniu. Zgaga pojawia się u mężczyzn i kobiet, osób w każdej grupie wiekowej, choć w większości przypadków refluks żołądka dotyka seniorów.

Przyczyny refluksu żołądkowo-przełykowego

Niektóre stany chorobowe i patologie szczególnie sprzyjają rozwojowi refluksu żołądkowo-przełykowego. Jedną z nich jest cukrzyca – zwłaszcza nieleczona lub źle kontrolowana. Poza tym dolegliwość może towarzyszyć twardzinie, zaburzeniom w gospodarce hormonalnej oraz wspomnianej nadwadze i otyłości (które nota bene przyczyniają się do wielu innych, groźniejszych chorób). Warto nadmienić, że refluks żołądka występuje u osób zbyt często sięgających po alkohol (nie tylko pacjentów z chorobą alkoholową).

Zdarza się, że do refluksu prowadzi przyjmowanie niektórych leków. Dolegliwość mogą wywołać np. farmaceutyki stosowane w terapii nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, zapalenia płuc i innych chorób płuc.

Bezpośrednia przyczyna refluksu leży w zaburzeniu czynności zwieracza przełyku, czyli mięśnia, który nie pozwala cofać się treści żołądkowej do przełyku. Działanie zwieracza polega na rozkurczaniu się w czasie połykania pokarmu i otwieraniu mu drogi do żołądka. Po przełknięciu kęsa w prawidłowych warunkach dochodzi do zamknięcia mięśnia i zablokowania ewentualnej drogi powrotu treści pokarmowej. Refluks pojawia się, gdy zwieracz – z różnych powodów – nie może się skutecznie domknąć.

Refluks żołądka – objawy i powikłania

Refluks żołądkowo-przełykowy daje różnorodne objawy, ale przede wszystkim manifestuje się cofaniem soku żołądkowego wraz z enzymami do przełyku. W konsekwencji dochodzi do podrażnień gardła; pacjenci skarżą się również na niesmak w ustach. Poza tym występuje uczucie rozpierania, palenia i pieczenia w przełyku, a także ból w przełyku i ból w górnej części brzucha. Dolegliwości pojawiające się za mostkiem łatwo pomylić z zawałem serca. Refluks żołądkowy może objawiać się także nadkwasotą, kwaśnym lub „pustym” odbijaniem się.

Choć najczęściej refluks pojawia się z wiekiem, przypadłość nie omija również dzieci. Mali pacjenci w takim przypadku zwykle okazują niechęć do przyjmowania pokarmu, ponieważ posiłki kojarzą się im z dyskomfortem.

Nie wolno zapominać, że refluks żołądkowo-przełykowy czasem prowadzi do groźnych powikłań, dlatego dolegliwość należy konsultować z lekarzem. Do specjalisty powinno się bezzwłocznie zgłosić, jeśli pojawi się ostry ból lub dojdzie do krwawienia z przełyku. Krwawienia wskazują na obecność owrzodzenia lub perforację wrzodów. Do innych niebezpiecznych powikłań refluksu należą nawracające zapalenia dziąseł, próchnica, astma, zwężenie przełyku, a nawet rak przełyku.