Nietolerancja laktozy - jakie są jej przyczyny i jak się objawia?

Biegunki, wzdęcia, zaparcia, bóle brzucha, a nawet wymioty – nieswoiste objawy rozpoczynającego się procesu fermentacji pokarmu w jelitach. Jakie mogą być przyczyny takiego stanu? Jednym z popularnych schorzeń, którego objawy nierzadko są bagatelizowane, jest nietolerancja laktozy. Skąd się bierze? Jak ją rozpoznać?

Nietolerancja laktozy - co to właściwie oznacza?

Laktoza, zwana inaczej cukrem mlecznym, składającym się z glukozy i galaktozy, występuje w mleku i jego przetworach, dlatego może być mylona z alergią na białko. Głównym powodem wstępowania nietolerancji, jest niedobór enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy. Nosi on nazwę laktazy i jego zadaniem jest rozbijanie cząsteczek laktozy na mniejsze części. Najwięcej enzymu organizm ludzki wytwarza w wieku niemowlęcym. Mleko matki zawiera stosunkowo dużą ilość laktozy. Jest ona ważnym składnikiem pokarmu potrzebnym do prawidłowego rozwoju mózgu. Wraz z wiekiem oraz naturalnym odejściem dziecka od karmienia piersią, jelito cienkie przestaje wytwarzać laktazę w tak dużej ilości jak dotychczas, aż w końcu jej ilości stają się niewystarczające, aby prawidłowo trawić laktozę. Z tego powodu najczęściej nietolerancja laktozy zaczyna być diagnozowana w wieku dojrzewania. Wówczas aktywność odpowiedzialnego za trawienie enzymu spada o 90% w porównaniu do wieku dziecięcego.

Jakie są rodzaje nietolerancji laktozy?

Niska aktywność enzymu rozkładającego laktozę może być powodowana różnymi czynnikami. Wyróżnia się trzy typy nietolerancji:

• wrodzona – nietolerancja laktozy występuję już u niemowląt. Ten typ jest wykrywany bardzo rzadko i bardzo często mylony z innymi jednostkami chorobowymi. Laktaza od początku nie jest wytwarzana, u dzieci występują problemy żołądkowe po spożyciu mleka.
• pierwotna – uwarunkowana genetycznie. Aktywność laktazy zmniejsza się z wiekiem i jest to wpisane w naturalny proces rozwoju.
• wtórna – uszkodzenie nabłonka jelita na skutek różnych czynników, np. brania antybiotyków, biegunki rotawirusowej. Jest to najmniej problematyczny typ nietolerancji, ponieważ oznacza stan przejściowy. W momencie regeneracji nabłonka jelitowego, aktywność enzymu wraca do normy.

Nietolerancja laktozy - czym się objawia?

Jeśli kogoś dotyczy problem nietolerancji laktozy, to może on się spodziewać, że po spożyciu pokarmów bogatolaktozowych, mogą wystąpić pierwsze niepożądane objawy (od 30 minut do 2 godzin). Biegunka, wzdęcia, uczucie „kłucia” w brzuchu, to skutek przedostania się niestrawionych części laktozy do jelita grubego, w którym następuje proces fermentacji. Tymczasowa nietolerancja laktozy pojawia się u dziecka, urodzonego przed 34. tygodniem ciąży. U noworodków i niemowląt objawia się zazwyczaj zmianami skórnymi - pokrzywką lub zapalaniem atopowym skóry. Dodatkowo, występują też kolki, biegunki, wzdęcia.

Jak radzić sobie z nietolerancją laktozy?

Zdiagnozowanie problemu nietolerancji laktozy jest możliwe dzięki przeprowadzeniu odpowiednich testów i badań, m.in. doustnego testu obciążenia laktozą, w którym po spożyciu określonej dawki tego enzymu weryfikuje się stężenie glukozy we krwi. Jeśli problem został już nazwany i masz do czynienia z nietolerancją laktozy, to od tej pory musisz przede wszystkim unikać spożywania produktów zawierających laktozę takich jak mleko. Pamiętaj jednak, że nie jest konieczne całkowite odstawienie nabiału. Osoby z problemem nietolerancji mogą bezpiecznie spożywać fermentowane produkty mleczne, w których laktoza została częściowo strawiona przez bakterie kwasu mlekowego. Producenci często oferują produkty niskolaktozowe w odpowiedzi na taką potrzebę żywieniową. Należy jednak pamiętać, że cukier zastępowany jest sacharozą, która w nadmiarze również może być szkodliwa.