Na czym polega kwasica ketonowa?
Cukrzycowa kwasica ketonowa polega na zaburzeniach metabolicznych, spowodowanych bardzo wysokim stężeniem glukozy, co prowadzi do gromadzenia się we krwi dużej ilości ciał ketonowych. Dochodzi do tego na skutek niedoboru lub braku insuliny, czego następstwem jest niedostateczny dopływ glukozy do komórek. Ponieważ organizm potrzebuje energii, zaczyna ją pozyskiwać przez spalanie tłuszczów. Efektem rozkładu tłuszczów są ketony oraz aceton, które w bardzo krótkim czasie (kilka godzin) zakwaszają organizm. Kwasica ketonowa częściej występuje w przebiegu cukrzycy typu 1 niż typu 2. Organizm, broniąc się przed dużym stężeniem cukru we krwi, zwiększa oddawanie moczu, aby wypłukać nadmiar glukozy. Najczęściej objętość wydalanego moczu jest większa niż ilość przyjmowanych przez pacjenta płynów, co dodatkowo prowadzi do odwodnienia organizmu.
Przyczyny kwasicy
Według ustaleń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego do wystąpienia kwasicy ketonowej może dojść na skutek przerwania insulinoterapii lub przyjmowania zbyt małych dawek insuliny, zbyt późnego rozpoznania cukrzycy typu 1, ostrego zapalenia trzustki, nadużywania alkoholu, ostrego stanu zapalnego oraz ciąży. Ryzyko wystąpienia kwasicy zwiększa się gdy pacjent nie kontroluje poziomu glukozy we krwi, nie reaguje lub reaguje niewłaściwie na hiperglikemię, ma źle wyrównaną cukrzycę lub też intensywnie ćwiczy fizycznie przy jednoczesnym nieodpowiednim dawkowaniu insuliny. Do innych czynników zaliczyć można nastąpienie nagłego wzrostu zapotrzebowania na insulinę (np. spowodowanego zawałem serca czy udarem mózgu). Do kwasicy może dojść również u pacjentów korzystających z pompy insulinowej, na skutek jej awarii (niesprawna bateria, pęknięty dren, zagięte wkłucie).
Kwasica ketonowa – objawy
Pierwsze objawy kwasicy przypominają zatrucie pokarmowe. Należą do nich: nudności, wymioty i ból brzucha. Najczęściej chorobie towarzyszy odwodnienie, co objawia się suchością w jamie ustnej, nadmiernym pragnieniem, częstym oddawaniem moczu, osłabieniem, zmęczeniem i bólem głowy. Oddech staje się przyspieszony i głęboki, a później płytki (tzw. oddech Kussmaula). W wydychanym powietrzu czuje się zapach kwaśnych jabłek (organizm próbuje usunąć aceton przez płuca). Policzki osoby chorej stają się zaczerwienione (tzw. rumieniec kwasicy, wywołany rozszerzeniem naczyń krwionośnych). W końcu dochodzi do zaburzenia świadomości (ponieważ ciała ketonowe uszkadzają mózg), a brak pomocy lekarskiej może doprowadzić do śpiączki cukrzycowej i śmierci (ok. 10% przypadków).
Kwasica ketonowa – pierwsza pomoc
Jeśli u kogoś wystąpią objawy kwasicy, trzeba jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Gdy osoba chora jest przytomna, należy podawać jej płyny w małych ilościach (najlepiej łyżeczką, ponieważ wypicie na raz całej szklanki może spowodować wymioty). Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie: https://zywieniemaznaczenie.pl/.
Kwasica ketonowa – leczenie
Leczenie kwasicy zawsze odbywa się w szpitalu. Przede wszystkim podaje się insulinę, aby wyrównać glikemię, uzupełnia się płyny i elektrolity w organizmie oraz usuwa się zaburzenia kwasowo-zasadowe.
Jak zapobiegać kwasicy ketonowej?
Nie zawsze nadmierne zwiększenie stężenia glukozy we krwi kończy się kwasicą. Niezmiernie ważne jest częste kontrolowanie poziomu cukru oraz przy przedłużającym się podwyższeniu stężenia glukozy – sprawdzanie obecności acetonu w moczu lub ketonu we krwi (za pomocą specjalnych pasków). Przyjęcie w takich sytuacjach dawki korekcyjnej insuliny z reguły szybko przywraca do normy poziom cukru we krwi. Osoby chore na cukrzycę powinny dążyć do wyrównania cukrzycy przez opisaną powyżej samokontrolę, modyfikację stylu życia, odpowiednio dobrane leczenie farmakologiczne, aktywność fizyczną oraz prawidłowe odżywianie. Zobacz również inną publikację: „Dieta dla diabetyka – co może jeść osoba chorująca na cukrzycę?". Związki ketonowe należy oznaczać również podczas infekcji, złego samopoczucia, silnego stresu oraz regularnie w czasie ciąży.
Pamiętajmy, że jedynie początkowe objawy zakwaszenia organizmu można leczyć w warunkach domowych. W przypadku pogorszenia samopoczucia należy natychmiast wezwać pogotowie.
Co o tym sądzisz?