Wiele słyszymy o właściwościach poszczególnych minerałów, jeszcze więcej o roli, jaką spełniają w funkcjonowaniu organizmu. Warto przyjrzeć się konkretnym pierwiastkom, źródłom ich występowania, ważności, jaką posiadają. Jednym z istotnych minerałów jest fosfor, który znany jest ze swojego zbawiennego wpływu na kości i układ nerwowy. Jakie inne funkcje pełni ten pierwiastek? Gdzie mamy z nim do czynienia? Co powoduje jego nadmiar lun niedobór w organizmie?
Fosfor w organizmie
Fosfor w organizmie człowieka pełni bardzo ważne funkcje - jest istotnym składnikiem budulcowym kości i zębów. To jego współdzielona z wapniem rola i zadanie, by zadbać o mocne i zdrowe kości. Pozostałe ilości pierwiastka są zlokalizowane w tkankach miękkich i błonach komórkowych oraz w kwasach nukleinowych, co sprawia, że fosfor to ważny nośnik informacji genetycznych. Dodatkowo, uczestniczy on w procesach nerwowych, energetycznych, wspomaga równowagę kwasowo-zasadową.
Co zwiastuje lub czym grozi niedobór fosforu?
Nieczęsto słyszy się o niedoborze fosforu, z uwagi na jego stałą obecność w wielu produktach, po które sięgamy na co dzień. Jeśli jednak stwierdza się taki stan, to zazwyczaj diagnozuje on osoby niedożywione, które mają problemy z wchłanianiem, alkoholików, a także karmionych pozajelitowo. Skutkuje to przewlekłym osłabieniem mięśni i kości, niekiedy nawet ich rozmiękaniem. Poza tym organizm traci odporność na zachorowania. Część objawów niedoboru fosforu nie wskazuje ewidentnie na ten problem - są to bóle mięśni, bóle kości, wymioty, zaburzenia oddychania. Część jednak jest już bardziej typowa dla tej dolegliwości - pojawiają się zaburzenia ze strony układu nerwowego: porażenia, zaburzenia świadomości, nudności, drgawki.
Fosfor w diecie - w jakich produktach szukać tego minerału?
Warto wiedzieć, jakich składników mineralnych możemy się spodziewać w pokarmach dostarczanych swojemu organizmowi i w jaki sposób są one przez niego przyswajane. W przypadku fosforu warto pamiętać o jego dużo mniejszej przyswajalności w roślinach zbożowych czy warzywach strączkowych. Aby ten proces usprawnić, stosuje się proste zabiegi mające na celu modyfikację żywności przed spożyciem, np. namacza się nasiona roślin strączkowych przed ich zagotowaniem. Zapotrzebowanie na fosfor jest znacznie większe u dzieci i młodzieży z uwagi na okres rozwoju ich organizmów. Pozostaje pytanie, gdzie szukać źródeł tego ważnego minerału? Bogate w fosfor są rozmaite sery, kasza gryczana, ryby w puszkach, ryby wędzone. W bardziej dostępnych powszechnie produktach można go znaleźć w mięsie, jajach, pieczywie, podrobach mięsnych. Jego szczególną postacią są fosforany, czyli pewnego rodzaju ulepszacze żywności, tzw. stabilizatory i regulatory kwasowości, emulgatory, przeciwutleniacze. Stosuje się je przy przetwarzaniu żywności, m.in. serów, wędlin, coca-coli, chleba, parówek, sera żółtego, deserów mlecznych, płatków śniadaniowych.
Nadmiar fosforu - co wtedy?
O ile niedobór fosforu występuje rzadko, o tyle w przypadku nadmiaru fosforu w diecie sytuacja ma się podobnie, ale wskazuje na inne przyczyny. Z jednej strony można przeholować, spożywając pokarmy w postaci suplementów, z drugiej może to być objaw niewydolności nerek czy niewłaściwego uwalniania fosforu z kości lub komórek. Nadmierne spożycie tego minerału może skutkować zwapnieniem tkanek, wzrostem porowatości kości, a u dzieci nadpobudliwością, czy zachorowaniem na choroby psychiczne. Jeśli dojdzie do przeholowania w tym zakresie, pojawią się biegunki, wymioty. Ponadto, nadmiar pierwiastka we krwi może także ograniczyć wchłanianie innych minerałów, równie ważnych w codziennej diecie. Kluczową rolę pełni tutaj witamina D, które z jednej strony usprawnia wchłanianie fosforu, a z drugiej pomaga utrzymać równowagę pomiędzy tymi dwoma pierwiastkami.
Co o tym sądzisz?