Wewnątrzmaciczne ograniczenie rozwoju płodu (IUGR) określane także jako hipotrofia wewnątrzmaciczna pojawia się, gdy, kiedy dziecko w łonie matki nie osiąga swojego pożądanego rozmiaru. W dodatku IUGR stanowi proces patologiczny, który pojawia się u 10% wszystkich ciąż.
Hipotrofię wewnątrzmaciczną można diagnozuje się wówczas, kiedy wzrost dziecka wynosi poniżej 10 percentyla standardowej masy urodzeniowej ciała noworodka dla danego tygodnia ciąży.
Grupa ryzyka
Istnieje wiele przyczyn takiego zaburzenia. Znaczenie mają zarówno czynniki genetyczne, jak i konstytucjonalne oraz środowiskowe.
Do wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrostu płodu może dojść zatem nie tylko na skutek zaburzeń funkcjonowania łożyska, czy niewłaściwego sposobu odżywiania się kobiety w okresie prenatalnym, ale również poprzez niewłaściwy styl życia, jak i wszelkie czynniki uniemożliwiające prawidłowy rozwój płodu.
Tak naprawdę istnieje wiele czynników, których skutkiem może być wystąpienie takiego schorzenia. Do nich zalicza się między innymi:
- chorobą serca matki
- ciążą mnogą
- stanem przedrzucawkowym lub rzucawką
- wrodzonymi, lub chromosomalnymi nieprawidłowościami
- infekcjami w czasie ciąży, takimi jak: różyczka, toksoplazmoza czy wirus cytomegalii
- nadużywaniem alkoholu i innych używek (w tym narkotyków i papierosów) przez kobietę ciężarną
- wysokim ciśnieniem krwi matki
- złymi nawykami żywieniowymi ciężarnej
Kiedy może wystąpić IUGR?
Choroba ta powodująca, że dziecko w okresie prenatalnym nie przybiera w prawidłowy sposób na wadze, może pojawiać się częściej przy pierwszej ciąży, a także u kobiet, które zachodzą w ten „błogosławiony stan” poniżej 17 bądź powyżej 35 roku życia.
Spore zagrożenie wystąpienia tego schorzenia zachodzi, gdy występuje ciąża wielopłodowa. Jednak przyczyną takiego stanu nie są zaburzenia funkcjonowania łożyska, ale wynikają one z braku miejsca w macicy.
Co więcej, obserwuje się, że w przypadku kobiet, które same posiadają niską masę ciała, drobną postawę oraz które pierwsze dziecko urodziły z małą masą urodzeniową, występuje większe prawdopodobieństwo tego, że ich dziecko mieć objawy IUGR.
Wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrostu płodu, czy to coś poważnego?
Zależnie od tego, co powoduje tę chorobę, może ona przybierać postać symetryczną lub asymetryczną. W przypadku pierwszej dochodzi do sytuacji, w której noworodek rodzi się symetrycznie mały lub też może mieć główkę normalnych rozmiarów a resztę ciała mniejszą od prawidłowych wymiarów ciała. Gdy mowa o hipotrofii asymetrycznej to jej objawem jest to, że zarówno główka, jak i ciało dziecka są właściwej wielkości, jednak dana część ciała dziecka może być mniejsza w porównaniu z pozostałymi, np. obwód brzuszka.
Masa urodzeniowa noworodka jest jednym z głównych wskaźników określających stan zdrowia dziecka, dlatego też wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrostu płodu może być zapowiedzią problemów zdrowotnych u dziecka. U noworodka na skutek IUGR mogą pojawić się następujące zaburzenia:
- niezdolność do utrzymania prawidłowej ciepłoty ciała
- niemożność zwalczania infekcji przez organizm dziecka
- zaburzenia oddychania
- hipoglikemia
Takie problemy zdrowotne brzmią groźne i dlatego też tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby, aby móc wprowadzić leczenie od pierwszych chwil życia maluszka.
IUGR to groźne schorzenie stwarzające realne zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale również dla życia dziecka w okresie prenatalnym.
Badanie ultrasonograficzne jest konieczne, aby postawić diagnozę!
Dzięki badaniu USG można ocenić, czy dziecko rośnie wolniej, niż powinno, zgodnie z danym etapem ciąży. Lekarz za pomocą ultrasonografu może zmierzyć rozwój płodu, ruchy dziecka, przepływ krwi oraz płyny otaczające płód.
Do potwierdzenia diagnozy konieczne jest wykonywane także dodatkowych badań ciążowych taki jak: wywiad, badanie wysokości dna macicy, jak też badanie poziomu hormonów.
Przebieg ciąży, w której stwierdza się IUGR, wymaga szczególnego nadzoru lekarskiego przez cały okres prenatalny. Często bowiem dochodzi do obumarcia płodu, szczególnie po 36. tygodniu ciąży.
Poza samym badaniem USG, ważne jest także intensywne monitorowanie ciąży, w którego trakcie przeprowadza się liczne testy, liczenie odruchów dziecka, określa się profil biofizyczny płodu, czyli wskaźnik BPP, jak również wykonuje badanie ultrasonograficzne z dooplerowskim badaniem przepływów naczyniowych.
IUGR można wyleczyć?
Kluczowe jest szybkie rozpoznanie i postawienie odpowiedniej diagnozy, ponieważ to ona decyduje o tym, jakie kroki podejmie lekarz, aby uratować zdrowie i życie dziecka. Wczesna diagnoza umożliwia wdrożenie leczenia dziecka już od chwili jego narodzin. Jakie są metody leczenia tej choroby? Otóż jest ich kilka, jednakże to, na jaką zdecyduje się lekarz, zależy w dużej mierze od przypuszczalnej przyczyny schorzenia.
Do najpopularniejszych metod leczenia kobiety ciężarnej cierpiącej na IUGR zalicza się:
- leżenie w łóżku przez cały okres ciąży
- dożywianie dożylne
- podawanie leków (leki podawane są m.in. w celu poprawienia przepływu krwi przez łożysko)
Gdy jednak nie można wpłynąć na poprawę środowiska wewnątrzmacicznego płodu, a płuca dziecka są na tyle rozwinięte, aby dziecko mogło przeżyć poza organizmem matki, lekarze decydują najczęściej o wywołaniu akcji porodowej. Specjaliści bowiem uważają, że w takim przypadku korzystniejsze dla dziecka będzie dojrzewanie w inkubatorze, niż w brzuchu mamy.
Profilaktyka
Warto wiedzieć, że można znacząco wpłynąć na to, aby rozwijający się płód prawidłowo przybierał na wadze. W tym celu ważne jest stosowanie optymalnej diety przez przyszłą mamę, ale także wyeliminowanie czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do powstania tej choroby.
Istotne jest, iż kobieta ciężarna poprzez kontrolę pewnych czynników, może w dużym stopniu wpływać na to, aby jej dziecko osiągnęło prawidłową masę urodzeniową.
W trakcie ciąży kobiet powinna kontrolować:
- ciśnienie tętnicze krwi
- palenie papierosów
- picie alkoholu
- zażywanie narkotyków
Zmniejszyć ryzyko wystąpienia IUGR można poprzez:
- korzystanie z dobrej opieki prenatalnej
- zdrową i zbilansowaną dietę
- właściwy przyrost masy ciała
- wystarczającą ilość odpoczynku
- unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego oraz stresu
Wewnątrzmaciczne ograniczenie rozwoju płodu to choroba wymagająca szczególnej opieki lekarskiej, a gdy dziecko już przyjdzie na świat – również neonatalnej. Przyszłe mamy, które obawiają się wystąpienia choroby, powinny przestrzegać profilaktyki oraz zaleceń lekarskich, a w sytuacji, kiedy pomimo starań, dziecko urodzi się mniejsze, niż powinno, nie warto od razu się załamywać. W obecnych czasach, kiedy opieka neonatalna jest tak zaawansowana, dzieci z małą masą urodzeniową, stosunkowo szybko nadrabiają owe „straty” w pierwszych latach swojego życia.
Powrót do listy