Rak tarczycy należy do najczęstszych nowotworów złośliwych gruczołów układu wewnątrzwydzielniczego. Powstaje on z komórek nabłonka pęcherzykowego lub z komórek okołopęcherzykowych.
Taki rodzaj nowotworów należy do najczęściej występujących nowotworów złośliwych układu endokrynnego, mimo że stanowią zaledwie 1% wszystkich nowotworów. Zachorowalność u kobiet jest 2 - 3 razy większa. Przeważnie dotyka osób w wieku 40 - 50 lat. Rak tarczycy jest nowotworem, w którym wiek jest ważnym czynnikiem prognostycznym.
Główne czynniki powodujące powstawanie raka tarczycy:
- czynniki genetyczne
- długotrwałe pobudzanie tarczycy przez TSH
- napromieniowanie okolicy głowy i szyi, zwłaszcza w dzieciństwie
- nadmiar lub niedobór jodu (przypadku niedoboru pojawia się najczęściej rak pęcherzykowaty, a przy nadmiarze rak brodawkowaty).
Nowotwory tarczycy można rozróżnić w zależności od rodzaju komórek, z których się wywodzą.
Klasyfikacja histologiczna:
1. raki wywodzące się z komórek nabłonka pęcherzykowego
- rak brodawkowaty i pęcherzykowy
- rak anaplastyczny
2. raki wywodzące się z komórek okołopęcherzykowych
- rak rdzeniasty
3. raki wywodzące się z innych komórek
- chłoniak, śródbłoniak naczyniowy
- przerzuty innych raków do tarczycy (raka piersi, płuc, nerek).
Rak brodawkowaty - stanowi najczęstszy rodzaj (około 70% wszystkich raków tarczycy), występuje w formie rosnącego guza nieotrobionego, daje przerzuty do miejscowych węzłów chłonnych, a następnie do kości i płuc. W tym przypadku rokowanie jest dobre - przeżycia 5-letnie dotyczą 95% chorych.
Rak rdzeniasty - stanowi około 5% wszystkich raków tarczycy. Wyróżniamy dwa typy raka rdzeniastego: sporadyczny (ok. 75%) i uwarunkowany genetycznie - rodzinny (ok. 25%). W przypadku raka rdzeniastego należy wykonać badania u członków rodziny w celu wykluczenia raka rodzinnego. Przeprowadza się badanie genetyczne, za pomocą którego można rozpoznać bezobjawowy nowotwór i leczyć go we wczesnym stadium. Rokowanie zależy od wieku chorego, zróżnicowania histologicznego i występowania przerzutów. 5-letnie przeżycie wynosi 65 - 80%.
Rak pęcherzykowy - należy do grupy około 20% wszystkich nowotworów tarczycy. Przeważnie występuje w postaci pojedynczego guza otorbionego. Rozprzestrzenia się drogą krwionośną. Można wymienić jego dwie postaci: postać angioinwazyjna i postać masywnie naciekająca. Różnią się rozległością nacieku oraz rokowaniem. W sytuacji, gdy występuje postać masywnie naciekająca, to wtedy rokowanie jest nawet 2 - krotnie gorsze.
Rak anaplastyczny - występuje podobnie często jak rak rdzeniasty. Przyjmuje się, że powstaje z raka rdzeniastego. Rozprzestrzenia się bardzo szybko, zarówno przez ciągłość, jak i przez krew i chłonkę. Chorzy w większości nie przeżywają pół roku od chwili rozpoznania.
W celu rozpoznania wykonuje się biopsje z badaniem histopatologicznym bioptatu. Dodatkowo wykonuje się również tomografię komputerową, RTG klatki piersiowej, dzięki czemu można ocenić rozległość nowotworu oraz potencjalne przerzuty.
Leczy się go głównie chirurgicznie. Obejmuje w przypadku raków tarczycy szerzących się drogą chłonną także odpowiednio szerokie wycięcie węzłów chłonnych.
Kolejny sposób leczenia stanowi stosowanie jodu radioaktywnego. Ma on w celu zniszczenie tkanki tarczycowej pozostawionej po niedoszczętnej operacji. Leczenie hormonami stosuje się tylko do wyrównania niedoborów hormonalnych, które wystąpiły po operacji raka rdzeniastego i anaplastycznego.
Powrót do listy