Pneumocystoza

Pneumocystoza- to zapalenie płuc spowodowane grzybem Pneumocystis jiroveci. Istnieją dwie formy tej choroby: sporadyczna i epidemiczna oraz w dwie postaci kliniczne: płucna i poza płucna.

Ryzyko zachorowania występuje u osób z zaburzeniami układu odpornościowego.

Forma sporadyczna choroby zazwyczaj dotyka wyłącznie ludzi z AIDS, białaczką limfatyczną oraz przyjmujących leki immunosupresyjne (w przypadku nowotworów, przeszczepów narządów i szpiku kostnego, chorób autoimmunizacyjnych).

Formy epidemiczne występują w szpitalach na oddziałach dla dzieci urodzonych przedwcześnie, dystroficznych i opuszczonych przez matki. Osoby dorosłe posiadające zdrowy układ odpornościowy, zazwyczaj nie chorują, ale mogą pozostać bezobjawowymi nosicielami i zarażać innych drogą kropelkową.

Sposoby zarażenia

Grzyb Pneumocystis jiroveci jest powszechny w środowisku. Do organizmu przedostaje się drogą wziewną, przez inhalację cyst pasożyta. Ciekawy jest fakt, że grzyb ten obecny jest u organizmów zdrowych jednak w małych ilościach. Jego wzrost kontrolowany jest przez układ odpornościowy. Problemy zaczynają się, gdy układ ten zawodzi. Drobnoustrój namnaża się, upośledzając funkcje płuc.

Ryzyko pneumocystozy u małych dzieci wynika z niezakończonego w pełni rozwoju tkanki płucnej, a w szczególności z niedojrzałości pneumocytów II rzędu i mikrofagów pęcherzykowych.

Zmiany, które powoduje grzyb pneumocystis jiroveci zlokalizowane są przeważnie przywnękowo, ale mogą również występować ogniskowo. Wtedy w ich otoczeniu pojawiają się pęcherze rozedmowe. Wskutek tego zmniejszeniu ulega pojemność życiowa płuc, a tym samym wymiana gazowa.

U chorego dochodzi do wzrostu gradient tlenowy pęcherzykowo- tętniczego, spada natomiast zawartość frakcji fosfolipidowej surfaktantu, czego efektem jest zasadowica oddechowa, która często prowadzi do zgonu z powodu niewydolności oddechowe

Metody leczenia

Wykrycie pneumocystozy polega na badaniu plwociny lub popłuczyn oskrzelowo- pęcherzykowych. Tak jak większość chorób zakaźnych, pneumocystozę leczy się farmakologicznie. Zazwyczaj zaleca się kotrimoksazol podawany dożylnie przez okres 3 tygodni. U osób z objawami niewydolności oddechowej konieczne jest podanie kortykosterydów.

Chorzy na AIDS często źle reagują na kotrimoksazol. W związku z tym alternatywnymi lekami drugiego rzutu są: związki pentamidyny (ze względu na powikłania, nie zaleca się podawania tych preparatów drogą wziewną), pirymetamina z sulfadoksyną oraz klindamycyna z primachiną.

Objawy zazwyczaj ustępują już po tygodniu. Po zakończeniu przyjmowania antybiotyków zaleca się także leczenie podtrzymujące.

U pacjenta zarażonego wirusem HIV lub chorego na AIDS ryzyko nawrotu pneumocystozy wynosi od 60 do 70% na rok, a wystąpienia choroby po raz pierwszy szacuje się na 40-50%. Tak wysokie ryzyko zachorowań wymusza konieczność stosowania profilaktyki pierwotnej i wtórnej u pacjentów z grup szczególnie narażonych na zarażenie.

Pneumocystoza jest chorobą stanowiącą zagrożenie dla życia. Śmiertelność wynosi około 30% u chorych na AIDS i do 10% u innych chorych.