Osutka to ogólna wysypka skórna. Czasami towarzyszy takim schorzeniom jak płonica, odra, ospa, kiła II-rzędowa, a także jako odczyn polekowy, czyli efekt uboczny działania niektórych leków, bez względu na co i jak został użyty lek (zewnętrznie czy wewnętrznie). Rodzaj zmian na skórze przeważnie nie jest typowy dla poszczególnych leków.
Niepożądana reakcja na lek jest zależna od tego, jakie ma właściwości chemiczne oraz od cech chorego, któremu podano ten lek. Uwzględnia się też wiek pacjenta, jego płeć, predyspozycje genetyczne, a także niektóre choroby. Panuje opinia, że na wystąpienie reakcji polekowej ma także wpływ palenie papierosów oraz alkohol. Zaobserwowano, że zmiany alergiczne dużo rzadziej występują u dzieci, niż to ma miejsce w przypadku dorosłych. Prawdopodobnie w dużej mierze jest to uzależnione od sporej ilości leków, które zażywają starsi ludzie, a także od zaburzeń pracy wątroby i nerek u starszych ludzi. Osutki polekowe zazwyczaj objawiają się jako: pokrzywki, wypryski, rumienie wielopostaciowe, rumienie guzowate, rumienie trwałe, a także nietypowe osutki płonicowate i pęcherzowe, a czasami erytrodermie, czyli uogólnione zajęcie skóry przez chorobę, w postaci zaczerwienienia i złuszczania ponad 90% powierzchni skóry. Przy pierwszym kontakcie z danym lekiem niepożądane objawy mogą się pojawić po 4-5 dniach. Każda następna styczność z lekiem może być przyczyną reakcji alergicznej już w ciągu kilku pierwszych minut. Zmiany skórne przyjmują różne nasilenia. Osutki spowodowane promieniami słonecznymi, a dokładniej przez promieniowanie ultrafioletowe, pojawiają się na odsłoniętych partiach skóry, są wielopostaciowe: mogą mieć charakter grudek rumieniowych, surowiczych pęcherzyków lub pokrzywki. Przewlekłe zmiany prowadzą do zgrubień naskórka, zwyrodnień włókien sprężystych skóry, oraz rozszerzeń naczyń krwionośnych niemożliwych do odwrócenia. W przypadku ostrej fazy osutki wystąpić mogą utrzymujące się przebarwienia na skórze. Leki wywołujące niepożądanie reakcje to głównie: zmiany rumieniowo-krwotoczne i płonicowate mogą być wywołane ampicyliną; łysienie może być wywołane chemioterapeutykami, lekami przeciwkrzepliwymi, doustnymi środkami antykoncepcyjnymi, retinoidami, piroksykiem; linijna IgA pęcherzowa dermatoza może być wywołana wankomycyną, rifampicyną, fenytoiną, kaptoprilem; wykwity pęcherzowe, pęcherzowo-ropne i bujające mogą być wywołane przez jod i brom.
Powrót do listy