Osobowością anankastyczną określane jest zaburzenie osobowości, zwane także jako: osobowość obsesyjno-kompulsyjna, obsesyjna lub kompulsyja. W anankastii charakterystyczne jest bardzo duże skupienie i skoncentrowanie widoczne w zachowaniu chorego, sposobie wypowiedzi, mimice i sposobie poruszania się.
Taka osoba nie jest roztrzepana i nie potrafi działać spontanicznie. Wręcz przeciwnie. Wszystko musi mieć pod kontrolą i zaplanowane w najdrobniejszych szczegółach. Nie potrafią się dostosować do sytuacji, która wymyka się spod kontroli.
Osoby z tym zaburzeniem mogą wtedy wpadać w złość lub w panikę, gdyż czuja się jakby “tracili grunt pod nogami”.
Przyczyny osobowości anankastycznej
Na chwilę obecną nie ustalono konkretnych przyczyn tego zaburzenia. Uważa się, tak jak przy innych zaburzeniach, że mają one:
- charakter biologiczny, czyli są wywołane przez geny,
- mogą być związane ze sposobem wychowania. Badania pokazują, że przyczyną osobowości anankastycznej w niektórych przypadkach są relacje z rodzicami, opiekunami czy innymi bliskimi osobami we wczesnym okresie rozwoju osoby cierpiącej na to zaburzenie. Chodzi tu głównie o nadmierną kontrolę nad dzieckiem, negatywne ocenianie jego poczynań, szczególnie w okresie szkolnym, zbyt wygórowane wymagania względem niego,
- przyczyn upatruje się w czynnikach psychologicznych, czyli cechach osobowości i temperamentu, które osoba już posiada, np. obowiązkowość, sumienność czy powaga, które zostają spotęgowane przez inne czynniki.
Sposoby leczenia osobowości anankastycznej
Leczenie takiego rodzaju zaburzeń polega głównie na długoterminowej terapii psychoanalitycznej. Problem w takich zaburzeniach stanowi to, że osoby chore nie chcą poddać się specjalistycznemu leczeniu. Spowodowane jest to tym, że taka osoba akceptuje cechy swojego charakteru, jakie wynikają z takiej osobowości. Uważają, że tak powinni się zachowywać i że jest to prawidłowe i naturalne. Co więcej, wymagają takiego samego sposobu postępowania od innych.
Terapię farmakologiczną stosuje się, gdy pojawiają się problemy związane z nastrojem, np. depresja lub jeżeli zaobserwowane są wyraźne cechy obsesyjne, lub kompulsywne. Wtedy podaje się pacjentowi leki z grupy tzw. Nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych.
Bardzo trudno jest budować jakiekolwiek bliższe relacje z anakastą. Mimo to, jak każdy potrzebuje zrozumienia i akceptacji, choć sprawia wrażenie osoby samodzielnej. Potrzebuje również pomocy, chociaż sam nie jest tego świadom.
Powrót do listy