Kwas foliowy należy do witamin z grupy B i nazywany jest też folacyną, folanem, kwasem pteroiloglutaminowym, witaminą B9 lub B11. Warty uwagi jest fakt, że kwas foliowy w czystej postaci nie występuje w pożywieniu, jego źródłem są związki, które dopiero w jelicie cienkim ulegają przemianie do kwasu foliowego i w tej postaci są wchłaniane. Takie związki określane są jako foliany i biorą one udział w syntezie kwasów nukleinowych i decydują o wzroście i rozwoju wszystkich komórek ustrojowych, zwłaszcza wszystkich krwinek czerwonych oraz komórek nerwowych.
Funkcje kwasu foliowego
Kwas foliowy odpowiedzialny jest za wiele koniecznych do prawidłowego rozwoju organizmu funkcji. Głównie ma korzystne działanie w zahamowaniu rozwoju nowotworów. Odpowiednia ilość dostarczana do organizmu może likwidować zmiany meta- i dysplastyczne w szyjce macicy oraz w przypadku raka prostaty, sutka, okrężnicy lub białaczki, prowadzić do hipermetylacji DNA, czyli inaktywacji genów warunkujących powstawanie nowotworów.
Kwas foliowy jest też istotny w podziale i tworzeniu komórek oraz procesów rozmnażania. Dodatkowo też towarzyszy w wykształcaniu się tkanki nerwowej i mózgu w życiu płodowym dziecka, a także ma wpływ na prawidłowy rozwój i wzrost noworodków i przekazywanie wad dziedzicznych. Jego pozytywne działanie dostrzec można także przy wspomaganiu wytwarzania mleka u matek karmiących.
Ponadto jest niezbędny w regulacji wszystkich procesów krwiotwórczych w tym do produkcji czerwonych i białych krwinek. Uczestniczy w metabolizmie białkowym i wpływa na wzrost i funkcjonowanie komórek.
Następna istotna funkcja kwasu foliowego to zapobieganie miażdżycy i normalizowanie działania układu nerwowego u dorosłych, w tym działanie antydepresyjne. Folianom zawdzięcza się także obniżanie poziomu homocysteiny która jest niezależnym czynnikiem wystąpienia chorób sercowo- naczyniowych.
Optymalna ilość folianów w organizmie zapewni sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit a dodatkowo ochroni przed chorobami pasożytniczymi przewodu pokarmowego.
Skutki niedoboru kwasu foliowego
Największe szkody pojawiają się w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego. Zbyt mała ilość folianów wpływa na ciężkie zaburzenia rozwojowe płodu, a w przypadku dorosłych powoduje nadpobudliwość, rozdrażnienie, problemy z zasypianiem i nasiloną nerwowość. Niedobór kwasu spowalnia też syntezę DNA i podział komórek.
Inna konsekwencja niedoboru to niedokrwistość megaloblastyczna, której towarzyszą: osłabienie, zmęczenie, trudności z koncentracją, problemy z pamięcią, drażliwość, bóle głowy, krótki oddech i kołatanie serca. W związku z tym, że kwas foliowy towarzyszy w produkcji krwinek, jego niedobór może wywoływać upośledzenie wytwarzania białych krwinek, co może skutkować osłabieniem odporności.
Niewystarczająca ilość folianów przyczynia się do problemów z trawieniem, które przejawiają się w biegunkach, wymiotach, bądź niedożywieniu.
Dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy
W przypadku zarówno kobiet jak i mężczyzn zapotrzebowanie na niego est bardzo podobne, bo ok. 400 mg na dzień. Warto pamiętać o tym, że o odpowiedni poziom kwasu foliowego, powinny zadbać kobiety w ciąży i podczas laktacji. Zapotrzebowanie wynosi kolejno 700 mg i 600 mg dziennie.
Dodatkowo zaleca się suplementację podczas leczenia hormonalnego, stosowania środków antykoncepcyjnych oraz sulfonamidów, leków nasennych i aspiryny.
Sposoby na zapewnienie optymalnego poziomu kwasu foliowego w organizmie
Obecnie bardzo trudno jest zapewnić w diecie jego odpowiedni poziom. Dzieje się tak dlatego, że nie występuje on w czystej postaci. Dodatkowo niekorzystnie na jego wchłanianie i poziom w organizmie wpływa: palenie papierosów, alkohol, niektóre leki czy środki hormonalne.
Najwyższa zawartość folianów występuje w wątróbce, otrębach pszennych, szpinaku, brukselce, bobie, kalafiorze, brokułach, jajach lub sałacie.
Powrót do listy