Kręcz szyi

Kręcz karku, torticollis, caput obstipum, to schorzenie tworzące się na skutek pierwotnych lub wtórnych zmian mięśni szyi, lub kręgosłupa szyjnego. Efektem tych zmian jest przymusowe przechylenie głowy i szyi w stronę barku oraz skręcenie twarzy w stronę przeciwną.

Kręcz szyi wrodzony pochodzenia mięśniowego torticollis congenitus myogene powstaje na skutek nieprawidłowego rozwoju naczyń krwionośnych w rejonie mięśnia. Następnie dochodzi do zwłóknienia mięśnia. Czasami takie zmiany są skutkiem niedokrwienia wywołanego złym ułożeniem płodu. Inne czynniki tego schorzenia to małowodzie i dysproporcja matczyno-płodowa. Do objawów zalicza się to, że noworodek cały czas, bez względu na swoją pozycję (leżącą, siedzącą) utrzymuje przechylenie głowy w stronę skróconego mięśnia. W Tym samym jego twarz zwraca się w stronę zdrowej oraz uniesiona jest ku górze. Zniekształcenie to nie sprawia bólu. Na szyi obserwujemy napięcie obu mięśni mostkowo-obojczykowo-sutkowych, które po stronie chorej jest wynikiem zwłóknienia mięśnia, a po stronie zdrowej wynikiem próby poprawnego ułożenia głowy. Czasami u noworodków można stwierdzić guzowate zgrubienie pośrodku skróconego mięśnia tzw. tumor neonatorum. To zgrubienie znika w ciągu mniej więcej 3 miesięcy. Nieleczony kręcz wrodzony szyi powoduje deformację twarzy. Chora strona rośnie wolniej, jest krótsza i szersza. Zdrowa strona wydłuża się i zwęża. Dodatkowo kręcz szyi wpływa na układ kostny, powodując skoliozę: kręgi stają się klinowate w odcinku szyjnym, oraz wpływa na wykształcenie się nieprawidłowego zgryzu.

Leczenie tego schorzenia jest nieoperacyjne i rozpoczyna się zaraz po urodzeniu. Opiera się ono między innymi na biernych ćwiczeniach hiperkorekcyjnych przy jednoczesnej stabilizacji barków, której celem jest rozciągnięcie skróconego mięśnia. Dodatkowo zaleca się także ułożenie dziecka tak, aby zwracało głowę w stronę przechodzących ludzi lub światła. Dzięki temu zmusza się je do wykonywania ćwiczeń czynnych rozciągających. Takie intensywne ćwiczenia powinny trwać do 1 roku życia dziecka. W leczeniu stosuje się również kołnierz ortopedyczny. Taka terapia może doprowadzić do wyleczenia lub zredukowania kręczu. W przypadku jednak tzw. twardych kręczy szyjnych takie leczenie nie daje rezultatów. Leczenie nieoperacyjne ma na celu przygotowanie chorego do leczenia operacyjnego i ułatwia zabiegu oraz poprawia szanse na wyzdrowienie. Operację na wrodzonym kręczu szyi pochodzenia mięśniowego wykonuje się przed ukończeniem przez chorego 1 roku życia. Operacja polega na przecięciu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego oraz ustawieniu głowy dziecka w poprawnej pozycji i zabezpieczenia opatrunkiem gipsowym na 6 tygodni. Następnie po tym czasie korzysta się z kołnierza ortopedycznego i ćwiczenia hiperkorekcyjnego przez okres kilku miesięcy. Jeśli operacja jest przeprowadzona później niż przed ukończeniem 1 roku życia, szansa na wyzdrowienie zmniejsza się z powodu pojawienia się zniekształceń wtórnych.