Kwas acetylosalicylowy jest popularną substancją o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, należącą grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Stosowany przez dłuższy czas kwas acetylosalicylowy zapobiega powstawaniu zakrzepów, prócz tego bywa wykorzystywany w łagodzeniu lekkich i umiarkowanych bólów towarzyszących chorobom nowotworowym. Często wchodzi w skład leków złożonych. Ogranicza podatność płytek krwi na tworzenie skrzepów. Dawki w zakresie 75–300 mg na dobę przeciwdziałają zawałom serca i udarom mózgu. Kofeina jest organicznym związekiem chemicznym, a zarazem alkaloidem purynowym pozyskiwanym z surowców roślinnych, ale i syntetycznie. Nierzadko wlicza się w recepturę leków przeciwbólowych. Pobudza produkcję neuroprzekaźników: dopaminy, noradrenaliny, adrenaliny, acetylocholiny oraz serotoniny. Odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego i procesach metabolizmu. Niweluje zmęczenie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, zwiększa koncentrację i koordynację ciała. Leczy bezdech u noworodków, stabilizuje puls. Za bezpieczną dla zdrowia porcję dzienną kofeiny, uważa się maksymalnie 300 mg spożyte przez kobiety w ciąży, bądź 600 mg pozostałe osoby, poza cukrzykami lub osobami nadwrażliwymi na działanie kofeiny. Ponadto, paracetamol jest substancją przeciwbólową i przeciwgorączkową. Łagodzi bóle różnego pochodzenia - w tym bóle menstruacyjne, bóle głowy, zęba, mięśniowe, pooperacyjne i nowotworowe (stosowany równocześnie z kodeiną).
Przeciwwskazania
Kwas acetylosalicylowy jest nieodpowiedni dla pacjentów z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy, ponieważ podrażnia błony ślużowe przewodu pokarmowego i zmniejsza produkcję ochronnego śluzu. Zwiększa prawdopodobieństwo rozszczepu podniebienia, wad serca i mniejszej masy urodzeniowej u noworodków, których matki podczas ciąży stosowały kwas acetylosalicylowy, prócz tego dzieci są bardziej narażone na ppowikłania okołoporodowe. Nie stosować również u małych dzieci i młodzieży, gdyż zwiększa ryzyko zespołu Reye'a, ani z uwagi na zmniejszanie krzepliwości krwi u pacjentów ze skazami krwotocznymi (hemofilią, chorobą von Willebranda), ani na 10 dni przed operacją. Ponadto nie wolno go stosować u chorych na astmę (sprzyja napadom duszności), diabetyków (poprzez wzmocnienie działania leków doprowadzi do spadku glukozy). Kwas acetylosalicylowy jest nieodpowiedni dla pacjentów z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy, ponieważ podrażnia błony ślużowe przewodu pokarmowego i zmniejsza produkcję ochronnego śluzu. Zwiększa prawdopodobieństwo rozszczepu podniebienia, wad serca i mniejszej masy urodzeniowej u noworodków, których matki podczas ciąży stosowały kwas acetylosalicylowy, prócz tego dzieci są bardziej narażone na ppowikłania okołoporodowe. Nie stosować również u małych dzieci i młodzieży, gdyż zwiększa ryzyko zespołu Reye'a, ani z uwagi na zmniejszanie krzepliwości krwi u pacjentów ze skazami krwotocznymi (hemofilią, chorobą von Willebranda), ani na 10 dni przed operacją. Ponadto nie wolno go stosować u chorych na astmę (sprzyja napadom duszności), diabetyków (poprzez wzmocnienie działania leków doprowadzi do spadku glukozy). Dysfunkcje wątroby i nerek, regularne spożywanie alkoholu, niedożywienie, oodwodnienia oraz znana nadwrażliwość na paracetamol, bądź inny składnik leku na bazie paracetamolu. Nie stosować również w ostatnim trymestrze ciąży, natomiast po upływie pierwszego trymestru tylko za zgodą lekarza, podobnie jak u pacjentów z zepołem Gilberta, zespołem Criglera-Najjara lub zespołem Dubina-Johnsona. Przeciwwskazany u osób z niedokrwistością lub wrodzonym niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, a także dzieci, u których encefalopatia rozwinęła się po wcześniejszym podaniu paracetamolu. Szczególną uwagę podczas stosowania paracetamolu, należy zachować przy dożylnym podawaniu (jedynie szczególne przypadki kliniczne), u homozygotycznych pacjentów chorych na fenyloketonurię.
Działania niepożądane
Regularne spożycie kwasu acetylosalicylowego niemal 2-krotnie zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju mokrej postaci zwyrodnienia plamki żółtej. Przedawkowanie kofeiny powyżej 0,5 g wpływa na znaczne pobudzenie psychoruchowe, zaburzoną pracę serca, bardzo silne zwiększenie diurezy, nudności, wymioty i osłabienie. Natomiast w silnym zatruciu możliwe są drgawki oraz porażenie ośrodka oddechowego. Zgon u dorosłego zdrowego człowieka występuje po spożyciu 10 gramów (150 mg na kilogram masy ciała), zwykle w wyniku migotania komór serca. Rzadko w wyniku zażycia paracetamolu występujące reakcje alergiczne (np. pokrzywka, rumień), zaburzenia pracy układu pokarmowego (wymioty), uszkodzenie wątroby (żółtaczka) lub nerek (min. martwica). Istnieją przypuszczenia odnośnie związku między powstawaniem astmy a zażywaniem paracetamolu.
Powrót do listy
