Dinitrogenii oxidum

Dinitrogenii oxidum, czyli podtlenek azotu, jest gazem medycznym stosowany w celach przeciwbólowych, ma łagodne właściwości znieczulające. Używa się go także w formie anestetyku podstawowego w kombinacji z innymi anestetykami wziewnymi lub dożylnymi (w celu znieczulenia ogólnego, zwanego narkozą). Dinitrogenii oxidum występuje w formie gazu medycznego sprężonego.

Przeciwwskazania:

• Jeśli pacjent regularne lub ciągle oddycha tlenem medycznym.
• Jeżeli w organizmie może gromadzić się powietrze lub inny gaz. Szczególnie w przypadku nieleczonej odmy opłucnowej, gdzie gaz gromadzi się wewnątrz jamy opłucnej, wolnego gazu w jamie brzusznej, rozedmy pęcherzowej płuc, choroby kesonowej.
• Jeżeli u pacjenta występują zaburzenia przytomności uniemożliwiające współpracę z lekarzem.
• Gdy występuje ostra niedrożność jelit.
• Gdy występuje podwyższone ciśnienie krwi w mózgu cechujące się silnymi bólami głowy, utrata ostrości widzenia, podwyższone ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego, objawy porażenia nerwów i zaburzenia przytomności.
• Gdy występują obrażenia twarzy w okolicy, w której ma być umieszczona maska.
• Po wstrzyknięciu gazu do gałki ocznej, gdyż istnieje ryzyko dalszego rozprężania się gazu, które może prowadzić do utraty wzroku.
• W przypadku niedoboru witaminy B12 we wczesnych etapach ciąży. 

Szczególną ostrożność należy zachować:

• W przypadku niedoboru witaminy B12, niedokrwistości Addisona-Biermera (anemia złośliwa), choroby Leśniowskiego-Crohna (nawracające (ciężkie) stany zapalne jelit wiążące się z biegunką, bólem brzucha, gorączką i utratą masy ciała) lub wegetarianizmu.
• W przypadku niewydolności serca lub innych zaburzeń pracy serca.
• W przypadku znacznego obniżenia ciśnienia krwi, spowodowanego wstrząsem lub niewydolnością serca.
• W przypadku anemii sierpowatej (choroba krwi, w której czerwone krwinki mają nieprawidłowy kształt).
• W trakcie porodu, gdy nie jest zalecane podawanie podtlenku azotu medycznego w połączeniu z opioidami (lekami zawierającymi opium), gdyż może obniżać poziom przytomności.
• Po wykonaniu zastrzyku do gałki ocznej należy odczekać odpowiednią ilość czasu, żeby uniknąć ryzyka zaburzeń wzroku.
• W przypadku jednoczesnego stosowania benzodiazepin (grupa leków o działaniu rozluźniającym, uspokajającym i zwiotczającym mięśnie), gdyż może wystąpić utrata przytomności.
• W przypadku leczenia bleomycyną (lek przeciwnowotworowy).

Działania niepożądane:

Podtlenek azotu może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. 

Częstość występowania działań niepożądanych:

- bardzo często (u więcej niż 1 na 10 pacjentów),

- często (u więcej niż 1 na 100 pacjentów lecz mniej niż 1 na 10 pacjentów),

- niezbyt często (u więcej niż 1 na 1000 pacjentów lecz mniej niż 1 na 100 pacjentów),

- rzadko (u więcej niż 1 na 10000 pacjentów lecz mniej niż 1 na 1000 pacjentów),

- bardzo rzadko (u mniej niż 1 na 10000 pacjentów),

- nie znana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).

Nudności i wymioty są najczęściej obserwowanymi działaniami niepożądanymi.

Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Istnieją doniesienia o poważnych zmianach całkowitej liczby krwinek (niedokrwistość megaloblastyczna, granulocytopenia) po podawaniu przez ponad 24 godziny. Uważa się, że pojedyncza ekspozycja nie dłuższa niż 6 godzin nie stanowi zagrożenia. 

Zaburzenia serca: Podtlenek azotu medyczny może w bardzo rzadko występujących przypadkach wywołać zaburzenia rytmu serca i niewydolność serca. 

Wady wrodzone, choroby rodzinne i genetyczne: Istnieją doniesienia o bardzo rzadko występujących przypadkach wad wrodzonych u dzieci personelu medycznego i paramedycznego przy powtarzającej się ekspozycji. 

Zaburzenia ucha: Występuje tymczasowy wzrost ciśnienia i (lub) objętości zamkniętych przestrzeni ucha środkowego (częste). 

Zaburzenia oka: (Często) Występuje tymczasowy wzrost ciśnienia i (lub) objętości oka, ból oczu, zablokowanie tętnicy siatkówki (doprowadza krew do błony w tylnej części oka) i utrata wzroku. 

Zaburzenia żołądka i jelit: Nudności i wymioty (bardzo częste). Tymczasowy wzrost ciśnienia i (lub) objętości jelit i przestrzeni w jamie brzusznej.

Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: Zaburzenia chodu (bardzo rzadko). 

Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych: Bardzo rzadko obserwowano obumieranie komórek wątroby (martwicę). 

Urazy, zatrucia i powikłania po zabiegach: Zespół hiperperfuzji mózgowej i powikłania związane ze stosowanym sprzętem medycznym (zwiększenie ciśnienia w balonach napełnianych gazem) (bardzo rzadko). 

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: Bardzo rzadko obserwowano niedobór witaminy B12 i wzrost poziomu aminokwasu homocysteiny we krwi (hiperhomocysteinemia) (mogą wystąpić po pojedynczej ekspozycji nie dłuższej niż 6 godzin). 

Zaburzenia mięśniowo-szkieletowe i tkanki łącznej: Osłabienie mięśni (bardzo rzadko).

Zaburzenia układu nerwowego: Paraliż, degeneracja (podostre złożone zwyrodnienie) rdzenia kręgowego, jednoczesne uszkodzenie kilku nerwów obwodowych (polineuropatia) (rzadko). Bardzo rzadko u osób bez niedoboru witaminy B12, po pojedynczej ekspozycji nie dłuższej niż 6 godzin, obserwowano osłabienie obu nóg (paraparezję), zaburzenia rdzenia kręgowego (mielopatię) i uszkodzenie nerwu obwodowego (neuropatia obwodowa)

Padaczka, wzrost ciśnienia śródczaszkowego, zaburzenia mózgu (encefalopatia), zaburzenia czucia, nieprawidłowe odruchy, ból głowy i obniżony poziom przytomności (bardzo rzadkie). 

Zaburzenia psychiczne: Czasem występują fałszywe lub zaburzone doznania zmysłowe (halucynacje). Halucynacje mogą pojawić się, jeśli nie są stosowane dodatkowo inne środki znieczulające. Zwykle jednak stosuje się podtlenek azotu w połączeniu, jako że tylko wspomaga działanie znieczulające. Psychozy (ciężkie zaburzenia psychiczne, ograniczające kontrolę nad własnymi zachowaniami i czynami), splątanie, euforia i lęk (bardzo rzadko). 

Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: Istnieją doniesienia o bardzo rzadko występujących przypadkach bezpłodności personelu medycznego i paramedycznego przy powtarzającej się ekspozycji. 

Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia: Przez kilka minut po zakończeniu podawania podtlenku azotu może wystąpić niedotlenienie (bardzo często). Zapadnięcie się płuc i pojawienie się powietrza w klatce piersiowej (odma opłucnowa) (bardzo rzadko). 

Zaburzenia naczyniowe: Niedociśnienie, wstrząs (bardzo rzadko). Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi.