Sepsa

Sepsa – co to właściwie jest?

Sepsa określana także jako posocznica jest zespołem objawów organizmu na zakażenie. Dochodzi do niej, gdy do krwi dostają się bakterie, drobnoustroje lub ich toksyny. Za sprawą infekcji dochodzi do uwolnienia substancji tzw. modulatorów immunologicznych, które wpływają na błonę naczyń krwionośnych.

W efekcie powstaje stan zapalny oraz tworzące się skrzepy. W posocznicy istnieje stały dopływ bakterii do krwiobiegu, które mogą się też rozmnażać we krwi krążącej.

Przebieg zakażenia może mieć różne postacie. Choroba postępuje w bardzo krótkim czasie, jest w stanie szybko przeistoczyć się w postać ciężką i spowodować niewydolność licznych narządów wewnętrznych i zaburzenia krzepnięcia krwi. Najgroźniejsza jest postać ostra, która przechodzi w tzw. wstrząs septyczny, a ten z kolei może doprowadzić nawet do śmierci.

W dzisiejszym świecie do takiej sytuacji dochodzi coraz częściej. Przyczynia się do tego większa liczba zabiegów chirurgicznych oraz starzejące się społeczeństwo. Śmiertelność przy tej chorobie wynosi 16%, ciężką sepsą 36%, a we wstrząsie septycznym – 58% przypadków. Sepsa stanowi poważny problem epidemiologiczno – terapeutyczny, który jest nie lada wyzwaniem dla współczesnej medycyny.

Gdzie i w jaki sposób dochodzi do zakażenia

Zainfekowanie organizmu przeważnie ma miejsce na oddziałach intensywnej terapii, gdzie stan zdrowia pacjentów często jest dość poważny, a interwencje chirurgiczne – liczne. Poza szpitalem sepsa atakuje głównie dzieci, młodzież, chorych na AIDS, cukrzyków oraz starszych i osłabionych. Dotyka więc osoby z osłabionym układem odpornościowym.

Przyczyną sepsy mogą być infekcje w obrębie jamy brzusznej, zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, infekcje układu moczowego, stan kataboliczny, niedożywienie i niedobory pokarmowe oraz złe warunki higieniczno-sanitarne, obecność w organizmie ciała obcego mogącego wpływać na zakażenie (np. cewniki).

U osoby predysponowanej przyczyną może być każde inne zakażenie. Ryzyko stwarzać mogą przeważnie zabiegi operacyjne, wiek, wstrząs, uraz, oparzenie, uprzednie leczenie sterydami, lekami immunosupresyjnymi, współistniejące choroby przewlekłe.

Leczenie

Sepsę leczyć można jedynie na oddziale intensywnej terapii, gdzie mogą zostać podtrzymane funkcje narządów wewnętrznych. W jej leczeniu najważniejsze jest jak najszybsze usunięcie ogniska stanowiącego źródło zakażenia. Zależnie od tego, jaki wystąpił rodzaj infekcji stosuje się różne środki leczenia. Składają się na nie: antybiotyki, płyny, kortykosteroidy, leki obkurczające naczynia krwionośne i pobudzające kurczliwość mięśnia sercowego, aktywowane białko C i inne. Jeśli leczenie przeciwbakteryjne rozpocznie się u chorego wcześnie, rokowania są korzystne. W niektórych przypadkach liczą się godziny, a nawet minuty. Leczenie sepsy jest długotrwałe, obarczone ryzykiem zgonu pacjenta i dość kosztowne. Średni czas leczenia wynosi około 19 dni.

Profilaktyka

Najlepszą metodę ochrony przed niektórymi drobnoustrojami, które mogą przyczyniać się do powstania sepsy są szczepienia ochronne. W przypadkach zakażeń okołoporodowych, gdzie zagrożone może być jeszcze nienarodzone dziecko zakażenie wywołują paciorkowce grupy B.

W tym przypadku zapobieganie zakażeniu u noworodka (gdy w kanale rodnym ciężarnej wykryto paciorkowce grupy B) oparte jest na profilaktycznym podaniu antybiotyku matce w czasie rozpoczęcia akcji porodowej. Natomiast w szpitalach należy ograniczać procedury inwazyjne, dbać o higienę oraz przestrzegać zasad aseptyki.