Papuzica

Papuzica nazywana także chorobą ptasią, psitakozą lub ornitozą stanowi zakaźną chorobę odzwierzęcą, czyli zoonozę za której powstawanie odpowiedzialne są drobnoustroje - Chlamydia psittaci.

Za jej bezpośrednią przyczynę odpowiedzialna jest Chlamydia psittacis, mikroskopijna chlamydia, będąca pasożytem i całkowicie uzależniona od substancji energetycznych dawcy.

Chlamydia może zakazić niemal wszystkie gatunki ptaków i ssaków (w tym 10-20% populacji ludzkiej), ale jej nosicielem jest przede wszystkim ptactwo dzikie oraz hodowlane.

Statystycznie najwięcej przypadków zachorowania na tę chorobę odnotowano w czasie trwania okresu letniego (od maja do lipca) oraz zimowego (od października do grudnia). Człowiek najczęściej zaraża się nią w wyniku kontaktu z gołębiami.
Jak można się zarazić?

Choroba początkowo rozwija się u ptaków, ale w ich przypadku nie obserwuje się żadnych objawów. Do zakażenia organizmu ludzkiego dochodzi natomiast najczęściej drogą kropelkową podczas wdychania kurzu z drobinkami wysuszonego kału. Infekcji można ulec również poprzez bezpośredni kontakt z ptakami, np. przez dziobnięcie.
Odnotowano także przypadki w których choroba przeniosła się z człowieka na człowieka. Wtedy jej przebieg jest znacznie cięższy. W związku z tym należy unikać kontaktu z osobą zarażoną.

Badania wskazują, że ptaki, którym serwuje się odpowiednie pokarmy, są bardziej odporne na chorobę i tym samym minimalizują ryzyko zarażenia się nią przez człowieka. Dlatego też hodowcy powinni dowiedzieć się, jak wygląda odpowiednia dieta ptactwa z danego gatunku.

Kiedy dojdzie do wniknięcia chlamydii do ludzkiego organizmu, zarazki zaczynają namnażać się wewnątrzkomórkowo oraz wydzielać toksynę.

Toksyna powoduje uszkodzenia śródbłonków oraz naczyń krwionośnych (tętnic, żył, naczyń włosowatych), co z kolei powoduje krwotoki oraz uszkodzenia narządów wewnętrznych (najczęściej płuc, ale możliwe jest też zajęcie serca i wątroby).

Okres inkubacji choroby wynosi od kilku lub kilkunastu dni. Przeważnie jednak trwa to od 5 dni do dwóch tygodni. Objawy pojawiają się stopniowo (obserwuje się je w dwóch fazach). Papuzica obejmuje różne części ciała, ale najgroźniejsze są zmiany które rozwijają się w układzie oddechowym.

Rzadko, bo tylko w przypadku 1% zakażonych ornitoza kończy się śmiercią pacjenta.

Rozpoznanie
Bardzo często choroba ta jest błędnie rozpoznawana przez lekarzy, ponieważ nie ma ona charakterystycznych objawów. Zazwyczaj podają oni, że pacjent cierpi na zespół rzekomogrypowy bez zapalenia płuc, łagodne lub ciężkie zapalenie płuc, lub ostra niewydolność oddechowa. Ornitozę bardzo często myli się także z posocznicą lub wstrząsem septycznym.
Dlatego też bardzo ważny dla postawienie prawidłowej diagnozy jest szczegółowy wywiad, podczas którego lekarz powinien dowiedzieć się o kontakcie pacjenta z ptactwem. Informacja ta powinna już wzbudzić podejrzenia. W następnej kolejności niezbędne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych.

Potwierdzenie zakażenia można uzyskać poprzez dodatni wynik badań materiału biologicznego, który został uzyskany z dróg oddechowych pacjenta oraz zaobserwowanie w organizmie wzrostu liczby przeciwciał (przynajmniej czterokrotne w odczynie wiązania dopełniacza). W niektórych przypadkach wykonuje się także badanie histopatologiczne, które wykazuje obecność tzw. ciałek Levinthal-Cole-Lillie.

Metody leczenia schorzenia

Leczenie oparte jest głównie na przyjmowaniu przez pacjenta antybiotyku - doksycykliny. Jeżeli choroba została rozpoznana odpowiednio wcześnie, to jej leczenie może przebiegać w warunkach domowych. Lek przyjmuje się doustnie przez okres od 2 do 3 tygodni, zaczynając od przyjęcia dawki 200 mg pierwszego dnia, a 100 mg każdego następnego.

W cięższych przypadkach, kiedy papuzica zostanie zdiagnozowana zbyt późno, konieczne jest leczenie szpitalne. Hospitalizacja polega na dożylnym podawaniu leku (preparaty doksycykliny).
Kuracja powinna trwać nie krócej niż 2 tygodnie, zazwyczaj nie przekracza jednak 3. Mimo zniknięcia dolegliwości wywołanych przez chorobę zaleca się stosować antybiotyk nieco dłużej, aby zminimalizować ryzyko nawrotu choroby.
U osób uczulonych na ten rodzaj antybiotyku (lub w przypadku dzieci), lekarze stosują makrolidy, ewentualnie chloramfenikol.