Gruźlica, tuberculosis, jest chorobą zakaźną, którą wywołuje prątek gruźlicy mycobacterium tuberculosis. Gruźlica kości i stawów to występująca poza płucami odmiana tej choroby i zwykle pojawia się u osób z upośledzoną odpornością lub u dzieci. Szacuje się, że 1/3 ludzi na świecie może być narażona na zarażenie prątkami gruźlicy. Najbardziej podatni na nią są ludzie chorzy na AIDS, narkomani, alkoholicy, osoby z osłabioną odpornością zależną od limfocytów T, bezdomni, ludzie niedożywieni, imigranci oraz osoby po 65 roku życia, przyjmujący leki immunosupresyjne, kortykosteroidy, chorzy na cukrzycę, chłoniaki i pylicę.
Nie zawsze zarażenie daje o sobie znać. Często nie wykazuje żadnych objawów. Jednak nieleczona choroba ta może prowadzić do zgonu. Gruźlicę trzonów kręgów, stawów kręgosłupa i stawów sąsiadujących, tworzącą tzw. garb gruźliczy, nazywamy chorobą Potta. Chorobę tę po raz pierwszy opisał Percivall Pott. Gruźlica stawów i kości to mniej więcej 3% przypadków zachorowań na gruźlicę. 30% chorych na gruźlicę stawów i kości cierpi właśnie na chorobę Potta. Gruźlica stawów i kości dotyka osób w każdym wieku, najczęściej zagrożone są nią dzieci.
Zmiany gruźlicze rozwijające się w nasadach kości piszczelowych, udowych, nadgarstkowych, śródręcza i w kręgosłupie, szerzą się z czasem na stawy. Podstawowe zmiany tworzą się w szpiku, a następnie rozprzestrzeniają się na okostną - gruźlica szpiku kostnego może mieć formę ostrą lub przewlekłą. Postać ostra cechuje się prosowatymi gruzełkami. Gruźlica przewlekła szpiku występuje jako duże ogniska grzybowate. Natomiast gruźlica okostnej to upośledzenie odżywiania warstwy korowej, w wyniku czego dochodzi do próchnienia kości. W gruźlicy kości dostrzega się zmiany osteolityczne kości, będące efektem tego, iż toksyny prątków upośledzają kościotwórcze komórki, w następstwie tego wokół chorobowo zmienionych ognisk kości praktycznie się nie tworzą. Ogniska gruźlicze w nasadach kości mają kształt stożka zwróconego podstawą do powierzchni stawowej. W palcach gruźlica zajmuje trzony paliczków, co sprawia, że palce są rozdęte. Szerzące się zmiany gruźlicze na okostną kręgów i na sąsiednie tkanki miękkie powodują powstawanie ropni przykręgosłupowych. Ropnie te mogą czasami przebić się do śródpiersia, jamy opłucnej, przełyku, gardła. W gruźlicy kręgosłupa tworzą się tak zwane ropnie opadowe, czyli jamy wypełnione masami serowatymi. Ropnie te tworzą się w pewnej odległości od początkowych zmian w kręgosłupie. Trzony zniszczonych gruźlicą kręgów czasami wzajemnie się zrastać, czego skutkiem jest powstanie bloku kostnego. Gruźlicę kręgosłupa może wikłać ucisk rdzenia kręgowego przez masy serowate lub oderwane martwiaki oraz porażenie poprzeczne wywołane przemieszczaniem kręgów. Chorobę charakteryzuje powstawanie stanów podgorączkowych, szybkie męczenie się, niedokrwistość oraz bóle fragmentu kości, stawu zajętego chorobą. Bóle te nasilają się przy ruchach i w nocy. Obserwuje się także zaniki mięśni i przykurcze stawów.
Powrót do listy