Zwężenie zastawki aortalnej

Zwężenie zastawki aortalnej, które bywa także określane jako stenoza lub zwężenie lewego ujścia tętniczego stanowi trzecią pod względem częstotliwości występowania wadę serca w krajach rozwiniętych. Na to umiarkowane zwężenie cierpi niemal 5% ludzi po 75 roku życia, a w przypadku 3% diagnozuje się tzw. zwężenie ciasne.

Takie zwężenie obejmuję powierzchnię zastawki aortalnej i powoduje osłabienie przepływu krwi do aorty z lewej komory serca. Konsekwencją takich trudności z odpowiednim transportowaniem krwi po dłuższym może być powiększenie się mięśnia lewej komory wskutek wzmożonego wysiłku serca. W związku z tym, że rozmiar mięśnia jest większy niż normalnie, potrzebuje on zwiększonej dawki tlenu i może nie być odpowiednio odżywiany, co skutkuje jego niedokrwieniem. Do długoterminowych następstw tego stanu zalicza się objawy dławicowe, a ryzyko śmiertelności przy zawałach serca, wzrasta.


Przyczyny zwężenia zastawki aortalnej
Zwężenie zastawki aortalnej może być zarówno chorobą wrodzoną, jak i nabytą. Mimo wszystko w obu tych przypadkach największe zagrożenie stanowi brak charakterystycznych objawów. Badania pokazują, że nawet 50% chorych nie odczuwa w tym czasie żadnych dolegliwości.

Na wadę wrodzoną określaną jako zastawka dwupłatkowa cierpi około 1% społeczeństwa i ma ona podłoże genetyczne. Czasami występować może na dalszym etapie życia, a odpowiedzialne za nią mogą być zmiany wywołane chorobą reumatyczną, choć to spotyka się najczęściej w krajach rozwijających się. Przeważnie jednak stenoza zastawki aortalnej jest związana z wiekiem pacjenta i częściej dotyka mężczyzn niż kobiet. Osoby starsze są bardziej narażone na zwapnienie zastawki, które niejednokrotnie prowadzi do jej zwężenia, a przyczyny tych zmian należy upatrywać w miażdżycy i zaburzeniach gospodarki wapniowej.

Do czynników mających wpływ na zwiększenie ryzyka wystąpienia zwężenia zastawki aortalnej zalicza się: nadwagę, otyłość, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, niedoczynność nerek lub przytarczyc, cukrzyca, schorzenia reumatyczne, choroba Pageta oraz dislipidemie.

Leczenie zwężenia zastawki aortalnej
Diagnozę można postawić na podstawie badań takich jak EKG, ECHO serca, a w niektórych przypadkach zmiany są widoczne na zdjęciach rentgenowskich lub słyszalne podczas badania osłuchowego. Metoda leczenia jest uzależniona od etapu zaawansowania choroby u indywidualnego pacjenta.


W przypadku gdy lekarz stwierdzi zwężenie zastawki w stopniu niewielkim lub umiarkowanym, to przeważnie w takiej sytuacji stosuje się jedynie leczenie zachowawcze. W pierwszym przypadku pacjent poza regularnymi kontrolami nie ma praktycznie żadnych obowiązków i ograniczeń i możliwe jest jego normalne funkcjonowanie, a nawet uprawianie sportów wyczynowych. Jeśli zwężenie ma stopień umiarkowany, to wtedy konieczne jest zwolnienie tempa i zrezygnowanie z aktywności fizycznej, polegającej na dużym obciążaniu mięśni oraz wykonywać raz na jakiś czas próby wysiłkowe.


Zaawansowaną stenozę leczy operacyjnie i takie leczenie może przybierać następujące postaci:

• zabieg wymiany zastawki,
• przezcewnikowe wszczepienie zastawki aortalnej,
• przezskórna walwuloplastyka.

Chorzy doświadczający objawów podmiotowych muszą zostać poddani leczeniu chirurgicznemu. W przypadku gdy choroba nie daje objawów, rokowania dla pacjenta są lepsze, ale kiedy już wystąpi niewydolność serca, zgon następuje średnio po 2 latach. Jednak powyższe metody operacyjne dają możliwość pomocy pacjentom i szanse na przedłużenie ich życia oraz poprawę jego jakości. Osoby po pomyślnie zakończonym leczeniu chirurgicznym zazwyczaj mogą nawet uprawiać sport. To czy dana osoba kwalifikuje się do takiego zabiegu, musi być jednak uzgadniane z lekarzem indywidualnie, przy analizie danego przypadku.


Stenoza zastawki aortalnej to schorzenie, które w różnym stopniu może powodować zagrożenie dla życia. Uzależnione to jest od jej stopnia zaawansowania. Mimo wszystko nie można go bagatelizować, nawet jeśli zostało zdiagnozowane jako niewielkie i odpowiednio często kontrolować stan swojego serca. Objawy w tym przypadku mogą pojawić się nawet po kilku latach, a wtedy niewykluczone, że jedynym wyjściem będzie leczenie operacyjne. W krajach rozwiniętych choroby serca są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów, dlatego warto poświęcić trochę czasu na okresowe badania i profilaktykę.