Urazy rzepki zaliczane są do najczęstszych chorób stawu kolanowego, na które cierpieć mogą zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Takie urazy stanowią około 1% wszystkich urazów szkieletowych u człowieka. Rozróżnia się dwie przyczyny takiego stanu – bezpośrednie lub pośrednie.
Przy bezpośrednich urazach dochodzi do zmiażdżenia kości, oderwania jej odłamów oraz naruszenia chrząstki. Przeważnie przyczyną takiego stanu jest uderzenie spowodowane upadkiem. Czasami powstaje wtedy złamanie otwarte, które powoduje znaczną utratę krwi.
Przy urazie pośrednim dochodzi do rozerwania rzepki, której elementy zostają pociągane w przeciwnych kierunkach na skutek napięcia mięśni i więzadeł (jest to tzw. złamanie awulsyjne).
Rzepka może również ulec zwichnięciu. Jest to tzw. złamanie chrzęstno – kostne, które prowadzi do oderwania części powierzchni chrzęstnej wraz z warstwą kości.
Ze względu na miejsce uszkodzenia rzepki wyróżniamy:
- złamanie poprzeczne, które występuje najczęściej w wyniku urazu pośredniego lub mieszanego, szczelina złamania
- znajduje się w połowie rzepki, lub w dolnej 1/3,
- złamanie wertykalne (które występuje stosunkowo rzadko),
- złamanie brzeżne, czyli oderwanie brzegu przyśrodkowego lub bocznego.
Objawy złamania rzepki
Objawy występujące przy uszkodzeniach rzepki mogą przypominać te, które pojawiają się przy złamaniach innych kości. Najczęściej jest to ostry ból oraz obrzęk kończyny. Przy złamaniu otwartym dodatkowo występuje widoczna utrata krwi. Charakterystyczne dla uszkodzonej rzepki jest także zniekształcenie obrysów stawów wskutek wysięku, powstaje też bolący krwiak. Nie można również wyprostować kolana.
Jak można pomóc?
Osoba, u której podejrzewa się złamania rzepki, powinna oczekiwać na karetkę w pozycji półsiedzącej, z głową i ramionami opartymi o stabilne podłoże. Pod uszkodzoną nogę można podłożyć poduszkę i unieruchomić ją dookoła.
Po przewiezieniu do szpitala zostanie wykonane zdjęcie rentgenowskie, dzięki któremu uzyskać można informację o rodzaju urazu. Nie zawsze jednak możliwe jest szybkie rozpoznanie. W przypadku niektórych osób ich rzepka może być naturalnie podzielona na dwie części połączone chrząstką. Wtedy konieczne jest wykonanie prześwietlenia kontrolnego drugiej nogi, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.
Jeżeli przy złamaniu nie doszło do przemieszczenia, to wystarczy założyć gips. Gdy jednak miało miejsce przemieszczenie, to niezbędna jest interwencja chirurgiczna. Leczenie polega na odtworzeniu powierzchni stawowej i aparatu wyprostnego kolana. Czasami, przy takim rodzaju złamania, konieczne jest także częściowe wycięcie rzepki, lub w bardzo rzadkich przypadkach nawet konieczność pierwotnego całkowitego wycięcia rzepki i stworzenia nowej.
Po wyleczeniu uszkodzonej rzepki niezbędna jest rehabilitacja, podczas której wykonuje się ćwiczenia zwiększające zakres zgięcia w stawie kolanowym. Zmobilizować rzepkę do pracy można poprzez stosowanie ćwiczeń redresyjnych, czyli rozciągających. Aby pobudzić lepsze ukrwienie tkanek i zwiększyć wchłanianie obrzęku stosowane są zbiegi z zakresu fizykoterapii, takie jak magnetronik, laser czy krioterapia.
Powrót do listy