Malaria, zimnica, malaria plasmodiosis, to choroba wywołana przez pasożyty. Odpowiedzialne za jej postacie są cztery gatunki zarodźca, czyli jednokomórkowego pierwotniaka Plasmodium rotium: zarodziec ruchliwy Plasmodium vivax, zarodziec pasmowy Plasmodium malariae, zarodziec sierpowaty Plasmodium falciparum i zarodziec owalny Plasmodium ovale.
Zależnie od tego, z jakim typem zarodźca mamy do czynienia, napady gorączki i dreszczy pojawiają się np. co 3 lub 4 dni (jest to uzależnione od długości rozwoju płciowego zarodźca w wątrobie, śledzionie i krwinkach). Dlatego też odmiany malarii określa się mianem trzeciaczki (zarodziec ruchliwy), czwartaczki (zarodziec pasmowy) itd. Gdy mamy do czynienia z zarażeniem zarodźcem owalnym i zarodźcem ruchliwym to w takim przypadku malaria lub jej nawroty mogą się pojawić dopiero po kilku miesiącach albo nawet latach, gdyż pasożyty te wytwarzają specjalne formy - hipnozoity. Inne gatunki zarodźców są zaraźliwe dla zwierząt.
Zarodźce w swoim cyklu rozwojowym potrzebują 2 żywicieli: żywiciela ostatecznego, czyli komara z rodzaju Anopheles, żywiciela pośredniego, czyli człowieka. W przypadku człowieka najczęściej dochodzi do zarażenia zarodźcem ruchliwym i sierpowatym. Zarodziec sierpowaty jest odpowiedzialny za najcięższą postać malarii, która w wielu przypadkach kończy się śmiercią. Odpowiedzialne za roznoszenie malarii z osób chorych na zdrowe są samice komarów Anopheles. Zimnica stanowi najczęściej występującą na świecie chorobę zakaźną. Każdego roku choruje na nią ponad 200 mln ludzi, z czego umiera do 3 mln. Uodpornienie na tę chorobę może utrzymać się przez pewien czas po jej przejściu, po pewnym czasie jednak powstaje ryzyko ponownego zarażenia. Na szczęście choroba nie ma już wtedy ostrego przebiegu.
Leczenie prowadzone może być jedynie pod kontrolą lekarza, ponieważ leki nie są obojętne dla organizmu człowieka. W jego trakcie podaje się chlorochinę, meflochinę, chininę, prymachinę, doksycyklinę oraz leki skojarzone np. atowakwon z prokwanilem i kombinacje leków z artemeterem, halofantryną i lumefantryną. W Polsce leczenie zimnicy przeprowadzane jest w specjalistycznych klinikach, które zajmują się medycyną tropikalną np. Gdańsk, Poznań, Warszawa. Malaria grozi różnymi powikłaniami, które podzielić można na wczesne (np. ciężka niedokrwistość, pęknięcie śledziony, malaria mózgowa z zaburzeniami przytomności, śpiączką i drgawkami, hipoglikemia, skaza krwotoczna, niewydolność nerek, ostra niewydolność oddechowa i wstrząs) oraz powikłania późne (nadreaktywny zespół malaryczny z hipersplenizmem, zespół nerczycowy, chłoniak Burkitta, zwłóknienie wsierdzia).
Działania profilaktyczne w przypadku tej choroby polegają głównie na usuwaniu źródeł zarażenia. Chodzi tu przede wszystkim o likwidowanie siedlisk komarów, poprzez np. osuszanie bagien i niszczenie komarów za pomocą środków chemicznych, ochronie ludzi przed komarami, które mogą roznosić malarię. Światowa Organizacja Zdrowia też zwalcza zimnicę na skalę światową. Trwają prace nad uzyskaniem skutecznej szczepionki przeciw malarii.
Powrót do listy