Zespół eksfoliacji

Charakterystyczna dla zespołu złuszczania (XFS) jest stopniowa produkcja oraz akumulacja pozakomórkowego materiału w wielu tkankach oka.

Stanowi to jedną z głównych przyczyn wystąpienia jaskry u wielu osób na świecie, a w niektórych krajach odpowiada także za większość rozpoznań tego schorzenia.

Konsekwencją tego schorzenia jest powstawanie zarówno takich jego odmian jak jaska z szerokim otwartym kątem przesączenia, a także drugiego typu - z wąskim, zamykającym się „rogiem”. Niekiedy łączy się go także z takim zjawiskami jak zaćma, przesunięciem soczewki, i niedrożnością żyły środkowej siatkówki.

Narząd wzroku dotknięty zespołem eksfoliacji ma wyższą częstotliwość komplikacji przy ekstrakcji zaćmy - pęknięcia torebki czy ubytki w ciele szklistym. Na podstawie identyfikacji akumulacji w tkankach orbitalnych próbek skóry i narządów trzewnych, XFS wydaje uogólnione zaburzenia macierzy zewnątrzkomórkowej.

Epidemiologia zespołu eksfoliacji

XFS występuje na całym świecie, mimo że warunkują je różne czynniki środowiskowe oraz kulturowe. Epidemiologiczne podejście do tego schorzenia odzwierciedla brak homogeniczności etnicznej, rasowej itp. wśród osób cierpiących na zespół eksfoliacji. Co więcej, dostrzegalne jest zróżnicowanie wiekowe zależnie od tego, gdzie dani pacjenci mieszkają.

Wraz z wiekiem rośnie ryzyko pojawienia się tej choroby. Prawdopodobnie różnie wpływa na mężczyzn i kobiety. W Stanach Zjednoczonych zauważono, że problem ten dotyczy częściej białych osobników niż Afroamerykanów.

Przeprowadzane są badania, których celem jest wskazanie czy czynniki genetyczne są odpowiedzialne za zachorowania na XFS. Według jednej z nich istnieje dziewięciokrotny wzrost częstości występowania u krewnych pierwszego stopnia, w wieku powyżej 40 niż ma to miejsce w populacji ogólnej, 2 podejście sugeruje natomiast autosomalną dominację spadkową.

XFS a jaskra

Jaskra dotyczy szczególnie tych osób, które cierpią na zespół eksfoliacji. Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe z lub bez uszkodzenia jaskrowej występuje u około 25% osób z XFS, czyli około 6 do 10 razy szybciej niż ma to miejsce w narządzie wzroku ludzi, niedotkniętych tym schorzeniem.

Złuszczająca jaskra przebiega znacznie ciężej i daje o wiele gorsze rokowanie niż w pierwotnej jaskrze otwartego kąta. Większe szanse są także na uszkodzenie nerwu w trakcie diagnozy. Dlatego też istnieje większa szansa na konieczność przeprowadzenia interwencji chirurgicznej. Osoby z podwyższonym IOP i XFS są znacznie bardziej narażone na obrażenia jaskrowej długoterminowej obserwacji niż ci bez zespołu eksfoliacji.

XFS zazwyczaj dotyczy tylko jednego oka lub ma wpływ na jedno na długo przed drugim okiem. Dlatego też istnieje zasada, że każda osoba powyżej 50 roku życia cierpiąca na jednostronną jaskrę może być podejrzana o to schorzenie.

Objawy oczne zespołu dotyczą zarówno przedniego segmentu oka, jak i spojówek i struktur oczodołu. Uważa się, że XFS jest najczęstszą z uchwytnych przyczyn jaskry. Wykazano również związek zespołu eksfoliacji z zaćmą. Nie należy bagatelizować tego schorzenia, choć trudno jest je wykryć.