Zatorowość płucna polega na niedrożności jednej z tętnic płucnych lub odgałęzień wywołana przez zator, którym jest najczęściej zakrzep. Stosunkowo rzadko występują zatory tłuszczowe w wyniku złamań kości, zatorów powietrznych po przetoczeniach krwi lub spowodowanych przez ciało obce.
Zakrzep pochodzi głównie z dorzecza żyły głównej dolnej, zazwyczaj z żył miednicy, żył udowych oraz żył podudzi. Do pozostałych źródłem zakrzepów zalicza się także prawą połowę serca,np. w przebiegu migotania przedsionków. Zator przeważnie tworzy się w prawym płucu oraz dolnych płatach.
Czynniki ryzyka:
- długotrwałe unieruchomienie
- stosowanie środków antykoncepcyjnych
- okres pooperacyjny
- ciąża
- otyłość
- nowotwory
- zagęszczenie krwi oraz choroby krwi
- podeszły wiek
W trakcie zatorowości płucnej powstają zaburzenia hemodynamiczne, upośledzenie wymiany gazowej i zmiany w oddychaniu. Tętnice zamykają się przez skrzepy, zredukowana zostaje całkowita powierzchnia przekroju poprzecznego naczyń, czego konsekwencją jest zwiększenie się oporu naczyń płucnych. Mechanizmy odruchowe oraz mediatory uwalniane z płytek dodatkowo nasilają skurcz naczyń płucnych. Zaburzenie krążenia prowadzi do niedodmy płuc.
Zatorowość płucna silnie wiąże się z zakrzepicą żył głębokich. Związanie tych dwóch schorzeń określane jest jako choroba zakrzepowo - zatorowa. Jest ona trzecią co do częstości chorobą układu krążenia i stanowi bardzo częstą przyczynę nagłych zgonów oraz powikłań i umieralności wewnątrzszpitalnej. Według statystyk, niemal 10% wszystkich zgonów w szpitalu jest wywołana przez zatorowość płucną. W Polsce choroba ta dotyczy około 30 000 - 50 000 osób rocznie. Szacuje się, że około 50% przypadków zatorowości płucnej nie zostaje rozpoznanych lub przebiega bezobjawowo.
Przeważnie powikłaniem zatorowości płucnej jest:
- zapalenie opłucnej
- zawał serca z krwiopluciem
- ropień płuca
- prawokomorowa niewydolność krążenia i zgon
- zapalenie tkanki płucnej objętej zawałem
Diagnoza tego schorzenia oparta jest przede wszystkim na danych z wywiadu, badaniu przedmiotowym oraz wykonaniu podstawowych badań dodatkowych takich jak RTG klatki piersiowej, EKG, gazometrii krwi tętniczej. Dodatkowo wykonuje się także bardziej zaawansowane badania, np. USG naczyń, echokardiografia, scyntygrafia perfuzyjna, tomografia komputerowa, arteriografia, płucna.
Zatorowość płucna, o ile wcześnie rozpoznana daje możliwości trwałego wyleczenia. W trakcie leczenia podaje się leki przeciwzakrzepowe, a w niektórych przypadkach także trombolitycznych. Leczenie niewielkiego zatoru płucnego jest analogiczne do leczenia zakrzepicy żył głębokich. Zator płucny stanowi bardzo często zwiastun masywnego, czasem śmiertelnego kolejnego epizodu. Każdy zator płucny należy traktować jako chorobą zagrażającą życiu.
Podstawowym lekiem stosowanym w zwalczaniu zatorowości jest heparyna niefrakcjonowana lub drobnocząsteczkowa, podaje się ją już przy podejrzeniu zatoru płuca.
Duże zatory mogą wymagać leczenia chirurgicznego za pomocą embolektomii. Śmiertelność tego zabiegu waha się zależnie od jest przyczyn 30-50% i zwiększa się nawet do 70% w przypadku chorych, u których nastąpiło zatrzymanie krążenia przed trafieniem na stół operacyjny.
Powrót do listy