Współczulne zapalenie oka

Współczulne zapalenie oka to choroba, która przeważnie jest następstwem urazu mechanicznego jednego oka. Prawdopodobnie stanowi ona najpoważniejsze powikłanie rany oka, ponieważ zagraża nawet całkowitą utratą wzroku. Objawy mogą wystąpić w przeciągu kilku dni lub miesięcy, a czasami rozwijają się nawet w ciągu kilku lat.

Przyczyny

Współczulne zapalenie oka (określane także jako sympatyczne zapalenie oka lub zapalenie współczulne błony śluzowej) to proces autoimmunologiczny i bardzo często wiąże się on z kontaktem komórek układu odpornościowego z antygenami gałki ocznej.

W codziennych sytuacjach, antygeny te nie mają styczności z limfocytami, jednak w wyniku urazu są one eksponowane, w związku z czym organizm często rozpoznaje je jako ciało obce i wytwarza hormonalną odporność na te antygeny. W wyniku tego produkowane przeciwciała szybko mnożą się w krwiobiegu i w szybkim czasie mogą uszkodzić tkanki drugiego, zdrowego oka.

Charakterystyczne objawy

Wczesne objawy, które pojawiają się w zdrowym oku, po uszkodzeniu drugiego to najczęściej:

• pojawiające się mroczki;
• zamazane pole widzenia;
• utrata akomodacji, czyli zdolności dostosowania się oka do oglądania przedmiotów znajdujących się w różnych
• odległościach.

W przypadku gdy ta choroba jest nieleczona, wystąpić może ciężkie zapalenie tęczówki, któremu towarzyszy ból i światłowstręt, czyli nadwrażliwość oka na światło, które objawia się najczęściej odruchowym mrużeniem powiek. Siatkówka natomiast zazwyczaj pozostaje nietknięta przez zmiany chorobowe. Jednym z późniejszych przejawów stanu zapalnego oka jest siwienie rzęs, nie jest to jednak zjawisko często występujące.

Objawy występują przeważnie w przeciągu 2-12 tygodni od powstałego urazu oka, ale bywają sytuacje, że występują one bardzo szybko, nawet w ciągu kilku dni. Odnotowano też przypadki bardzo opóźnionych objawów zachorowania, nawet do kilkudziesięciu lat po mechanicznym urazie oka.

Rozpoznanie

Rozpoznania stanu zapalnego najczęściej dokonać można za pomocą wywiadu oraz badania okulistycznego. Gdy występują objawy, które zostały opisane powyżej, a w ostatnim czasie doszło u nas do mechanicznego urazu oka, nie możemy bagatelizować sprawy i niezwłocznie musimy zwrócić się do lekarza.

Wywiad przeprowadza się na podstawie historii jednostronnego urazu oka w okresie ostatnich miesięcy. W przypadku badania tego stanu zapalnego można stwierdzić krążące przeciwciała przeciw antygenom jagodówki (część oka tworzona przez tęczówkę, naczyniówkę i ciało rzęskowe). W badaniu mikroskopowym stwierdza się w obydwu oczach rozlane ziarniniakowe zapalenie obydwu oczu.

Dostrzegalny jest także naciek z limfocytów, plazmocytów i eozynofilów, co jest specyficzne dla wczesnego stadium choroby. Naciek zapalny przyczynia się do pogrubienia naczyniówki w oku, a w okolicy siatkówki pojawiają się charakterystyczne guzki, które są zbudowane z komórek nabłonkowatych, makrofagów i pobudzonych komórek nabłonka barwnikowego.

Zapobieganie i leczenie

W celu zapobiegania tej chorobie należy usunąć pierwotnie uszkodzoną gałkę oczną w okresie od 7 do 10 dni od wystąpienia urazu. W wielu przypadkach zdarza się, że mimo tego, że zdajemy sobie sprawę z konsekwencji, nie chcemy usunąć gałki ocznej. Od tej procedury odstępuje się, gdy funkcje uszkodzonego oka przynajmniej w części pozostały zachowane.

W przypadku wystąpienia stanu zapalnego podstawową metodą leczenia jest immunosupresja. Polega ona na hamowaniu procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych, najczęściej farmakologicznie przez leki immunosupresyjne. Dawniej stosowano w tym celu promienie Roentgena.