Tungiaza (in. tungoza) stanowi chorobę zakaźną, którą wywołuje pchła piaskowa. Najczęściej pojawia się w tropikalnych obszarach Afryki, Centralnej i Południowej Ameryki, Karaibów oraz Indii. W niektórych przypadkach prowadzić może do ciężkich powikłań - zarażenia tężcem lub zgorzeli gazowej.
Pchła piaskowa (Tunga Penetrans) jest pasożytniczym stawonogiem i jednocześnie najmniejszą znaną pchłą. Najczęściej występuje w klimatach tropikalnych i subtropikalnych. Przeważnie występują na plażach, w stajniach, w gniazdach zwierząt i w domach o niskim poziomie sanitarnym. Przenoszenie pasożyta objawia się przez kontakt, na skórze, najczęściej w okolicy paznokci palców u stóp.
Pchła piaskowa posiada bardzo dobrze rozwinięte odnóża – zbudowane są z biodra, krętarza, uda, goleni i członowanej stopy. Dzięki temu ma zapewnioną dużą skoczność. Jej ciało jest bardzo spłaszczone, wskutek czego może bardzo łatwo przemieszczać się między włosami. Co więcej, posiada mocny pancerz. Jej długość wynosi 1 mm, w związku z czym jest najmniejszym znanym gatunkiem pchły. Pchła ta kąsa skórę w regularnych odstępach, po czym pije krew przez około 120-150 minut. Dorosła pchła, która karmiona jest krwią człowieka, może żyć nawet 500 dni.
Samice pchły piaskowej kryją się w skórze, która jest eksponowana, po czym składają jaja. Powoduje to mocne podrażnienie i swędzenie w chorobie, która nazywana jest tungozą. Samica składa nawet kilkaset jaj, po czym opuszcza ciało żywiciela i następnie ginie. Jaja mogą być składane na skórze żywiciela lub składane do otaczającego środowiska, np. w szparach między parkietem.
Gdy będzie znajdowała się odpowiednio długo na skórze człowieka, to może powodować infekcje i groźne powikłania. W Ameryce Południowej często dochodzi do powikłań tężcem lub zgorzelą gazową, w poważnych przypadkach może nawet dojść do samoistnej amputacji palców u nóg.
Pchła piaskowa w wielu przypadkach zostaje przywożona z wakacji, zwłaszcza tych w tropikalnych miejscach. Na szczęście stosunkowo łatwo się ich pozbyć tak jak larw muchy. Pchłę przeważnie wyjmuje się na plaster, a w skórze pozostaje otwór, który należy zakleić, bowiem larwa przez niego oddycha. Chcąc się wydostać, przyklei się do plastra, a my odrywając go, pozbędziemy się pasożyta.
Pchła piaskowa atakuje przede wszystkim tubylców, którzy chodzą boso lub w prymitywnych sandałach. W związku z tym udając się w tropikalne tereny, należy przede wszystkim zadbać o odpowiednie, kryjące obuwie, nawet jeśli temperatura powietrza osiąga bardzo wysoki poziom.
Co więcej, w celu uniknięcia inwazji pchły piaskowej, powinno się szczególnie dbać o higienę podczas podróży w miejscach jej bytowania i nie zatrzymywać się w domach o niskim poziomie sanitarnym.
Do zakażenia dochodzi przeważnie przez kontakt fizyczny z osobą zarażoną, a choroba ta dotyczy głównie dzieci.
Do głównych objawów tungozy zalicza się stan zapalny, bardzo silny świąd skóry i jej podrażnienie, bolesne owrzodzenia i obrzęki, ciemne zmiany skórne i wtórne zakażenie bakteryjne.
Rozpoznania choroby dokonuje się na podstawie badania klinicznego, w którym szczególnie uwzględnia się wywiad dotyczący podróży do miejsc tropikalnych, gdzie mogło dojść do zarażenia.
W przypadku braku leczenia może dojść do wystąpienia wtórnych infekcji, takich jak:
- bakteriemia – zakażenie krwi bakteriami, może nie mieć żadnych poważnych powikłań;
- tężec – choroba zakaźna, której przyczynami są egzotoksyny wytwarzane przez laseczki tężca;
- zgorzel gazowa – zakażenie wywołane przez bakterię, która bardzo szybko rozwija się w środowisku ubogim w tlen.
Powrót do listy