Alkoholowy zespół płodowy to choroba będąca konsekwencją ekspozycji płodu na działanie alkoholu w trakcie okresu prenatalnego. Spożywanie alkoholu przez kobietę w ciąży może powodować uszkodzenia płodu i problemy w dalszym rozwoju dziecka. Wady związane z alkoholowym zespołem płodowym mają charakter nieodwracalny.
Przyczyny płodowego zespołu alkoholowego
Gdy w trakcie ciąży kobieta spożywa alkohol, jego część łatwo przenika przez łożysko do płodu. Rozwijający się płód, w przeciwieństwie do organizmu dorosłego człowieka, nie potrafi skutecznie zneutralizować szkodliwych właściwości alkoholu. Oddziaływanie tej substancji na płód jest bardzo silne i może powodować zakłócenie procesy odpowiedzialne za odżywianie i przekazywanie tlenu, co negatywnie oddziałuje na funkcjonowanie najważniejszych organów płodu. Sutkiem tego mogą być zaburzenia i nieodwracalne wady rozwojowe.
W wielu przypadkach zdarza się, że uszkodzenia płodu związane z działaniem alkoholu mogą być powodowane nieświadomie, gdyż w pierwszych tygodniach ciąży, kiedy kobieta może nie zdawać sobie sprawy z faktu, że jest w ciąży. Prawdopodobieństwo wystąpienia płodowego zespołu alkoholowego zwiększa się, gdy matka jest uzależniona od alkoholu.
Według badań, spożywanie alkoholu wyrządza największe szkody w rozwoju płodu w czasie 3 pierwszych miesięcy ciąży. Nie oznacza to jednak, że spożywanie alkoholu w późniejszym okresie ciąży jest bezpieczne.
Diagnostyka płodowego zespołu alkoholowego
Symptomy tego rodzaju schorzenia mogą występować u dzieci na różnych etapach życia. Pierwsze z nich mogą zostać dostrzeżone w trakcie pierwszych tygodni, miesięcy, a nawet lat życia. Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniego leczenia mogą przyczynić się do poprawy zdolności dziecka do samodzielnego funkcjonowania.
Diagnozowanie alkoholowy zespół płodowy wymaga specjalistycznej wiedzy i dogłębnej oceny stanu zdrowia dziecka. Do podstawowych czynników, które należy uwzględnić podczas stawiania diagnozy, zaliczamy: kwestię spożywania alkoholu przez matkę w czasie ciąży, wygląd fizyczny dziecka, wzrost i rozwój fizyczny dziecka, rozwój mózgu dziecka i jego zdolności intelektualne. Lekarz powinien w szczególności przeanalizować możliwości poznawcze, zdolność do uczenia się i przyswajania wiedzy, umiejętność wysławiania się, a także wszelkie problemy społeczne i niepokojące zachowania.
Jeżeli podejrzewa się wystąpienie alkoholowego zespołu płodowego, lekarz może skierować dziecko na specjalistyczne badania lub konsultacje u innego lekarza specjalisty (np. neurologa), który potwierdzi obecność tego zespołu chorobowego lub wykluczy występowanie innych chorób o podobnych objawach.
Leczenie i profilaktyka
Alkoholowy zespół płodowy to nieuleczalna choroba. Wady powstałe w życiu płodowym są nieodwracalne, ale mimo wszystko wczesna diagnoza i podjęcie właściwych środków mogą przyczynić się do zmniejszenia uciążliwości niektórych objawów, dzięki czemu komfort życia dziecka może się znacznie poprawić.
Bardzo często pomocne, a nawet konieczne okazuje się regularne korzystanie z pomocy specjalistów z zakresu: edukacji specjalnej, logopedii, fizjoterapii oraz psychologii. Wspieranie dziecka podczas nauki chodzenia, mówienia oraz przyswajania umiejętności społecznych jest niezwykle istotne. Dla rodziców wskazane jest także rozważenie skorzystania z form edukacji specjalnej w celu poprawy rezultatów przyswajania wiedzy szkolnej oraz właściwego zachowania.
Zależnie od objawów, jakie się pojawiły, zasadne może być również skorzystanie ze środków farmakologicznych, takich jak np. leki antydepresyjne, leki wspierające koncentracje, leki przeciwdziałające nadpobudliwości lub leki neuroleptyczne, które przeciwdziałają stanom lękowym oraz napadom agresji.
Bardzo ważna w kontekście alkoholowego zespołu płodowego jest profilaktyka. Kobiety będące w ciąży lub próbuje zajść w ciążę, powinny wystrzegać się picia alkoholu w jakichkolwiek ilościach i pod jakąkolwiek postacią. Ciężarne kobiety, u których występuje uzależnienie od alkoholu, powinny zostać objęte pomocą terapeutyczną przynajmniej przez okres trwania ciąży.
Podsumowanie
Alkoholowy zespół płodowy to stan, w którym rozwojowi dziecka towarzyszą poważne zaburzenia. Dawka alkoholu, mogąca przyczyniać się do wystąpienia tej choroby nie została do tej pory precyzyjnie ustalona, a więc każda ilość tej substancji, przyjmowana przez kobietę w czasie ciąży, może negatywnie wpłynąć na rozwój płodu. Wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiednich środków może zapobiec dalszemu pogłębianiu niektórych problemów, w tym np. kłopotów z nauką lub trudności socjalizacyjnych.
Powrót do listy