Padaczka

Padaczka określana także jako epilepsja obecna jest przy wielu zaburzeniach układu nerwowego. 

Charakterystyczne dla tej choroby są napady padaczkowe pojawiające się najczęściej w młodym wieku. Atak może pojawić się jeden raz w ciągu całego życia lub może występować regularnie. Żeby móc zdiagnozować padaczkę, jej napady muszą być powracające, nie wystarczy jeden napad izolowany lub przygodny, nawet zespół takich ataków nie jest równoważny z wystąpieniem choroby.

Przyczyny tej choroby są złożone. Za powstawanie jej objawów odpowiedzialne są nadmierne wyładowania neuronów, przez co dochodzi do zakłócenia prawidłowego funkcjonowania procesów zachodzących w mózgu. Takie odbiegające od normy wyładowania rozpoznać można za pomocą badań EEG, czyli zapisu elektroencefalograficznego. Na chwilę obecną nie jest jasne, co jest przyczyną takich silnych bioelektrycznych wyładowań komórek mózgowych w przypadku padaczki samoistnej. Wyjaśnienie tego nurtującego wielu naukowców pytania pomogłoby zapewne znaleźć sposób na skuteczną walkę z tą chorobą, a także na przeciwdziałanie jej.

Gdy mamy do czynienia z typem padaczki objawowej możemy rozróżnić m.in. padaczkę pourazową, alkoholową czy taką, która wynika z zaawansowanego wieku. W przypadku padaczki objawowej o nieustalonej przyczynie napadów może dojść na skutek mocnego wzruszenia, silnego stresu czy znalezienia się zasięgu dźwięku o pewnej częstotliwości. Znaczenie dla wystąpienia napadu może mieć bodziec świetlny, pochodzący np. z ekranu monitora czy oświetlenia dyskoteki. Mogą to być również bodźce hormonalne, związane np. z menstruacją. Padaczkę objawową mogą wywołać przewlekłe choroby matki w okresie ciąży takie jak np. cukrzyca. Innymi przyczynami mogą być: zapalenie mózgu, urazy czaszki czy guzy mózgu.

Cechą charakterystyczną dla napadu padaczkowego jest nagłe i przejściowe zakłócenie zjawisk natury ruchowej, wegetatywnej czy psychicznej. Według międzynarodowej klasyfikacji, napady padaczkowe można rozróżnić na uogólnione i częściowe. W przypadku napadów uogólnionych wyładowanie bioelektryczne obejmuje od razu obie półkule mózgowe, natomiast w napadach częściowych wyładowanie obejmuje część jednej półkuli mózgu. Najczęstszym uogólnionym napadem padaczkowym u osób dorosłych jest tzw. napad duży (grand mai), czyli napad toniczno-kloniczny. Rozpoczyna się on nagłą utratą przytomności, która powoduje upadek chorego. Zaraz po upadku dochodzi do wzmożonego (tonicznego) napięcia mięśni całego ciała, które bardzo często przyczynia się do odgięcia głowy do tyłu i wyprężenia kończyn. W tym czasie chory nie oddycha, wobec czego stopniowo narasta sinica powłok. Faza toniczna napadu trwa kilka, kilkanaście sekund, czasem przedłuża się do minuty. Po jej zakończeniu powstaje faza kloniczna napadu, czyli drgawki uogólnione kończyn i głowy. W jej trakcie chory zaczyna już oddychać, ale w sposób mało wydolny. Bardzo często w trakcie napadu dochodzi do przygryzienia języka oraz bezwiednego oddania moczu, a czasem stolca. Po ustąpieniu drgawek chory jest jeszcze przez pewien czas nieprzytomny, a po odzyskaniu przytomności może być senny lub zamącony.

Kolejny rodzaj uogólnionego napadu padaczkowego stanowi napad mały (petit mai), który najczęściej występuje wśród dzieci. Może występować w postaci tzw. „wyłączania się″. Dziecko wtedy nagle przerywa wykonywaną czynność i przez kilka sekund jest jakby wyłączone z otoczenia, nie nawiązuje kontaktu i nie odpowiada na zadawane pytania. Po zakończeniu napadu wraca ono natychmiast do przerwanej czynności, często nie zdaje sobie ono sprawy z takiego chwilowego wyłączenia się. W przypadku tych napadów nie dochodzi do upadku ani do pojawienia się drgawek. Do napadów uogólnionych zalicza się również napady miokloniczne polegające na szybkich skurczach mięśni występujących w różnych miejscach, którym może, ale nie musi towarzyszyć utrata przytomności.

Większość przypadków padaczki może być skutecznie leczona. Leki przeciwpadaczkowe mogą działać na dwa sposoby. Po pierwsze mogą zapobiec rozprzestrzenianiu się impulsów bioelektrycznych w mózgu poprzez ustabilizowanie błony komórkowej. Drugie działanie tych leków polega na tym, że przywracają one równowagę pomiędzy ilością neuroprzekaźników pobudzających i hamujących.

Terapię farmakologiczną rozpoczyna się zazwyczaj od podania jednego rodzaju leku przeciwpadaczkowego, dobranego ze względu na rodzaj napadów. Należy najpierw podawać małe dawki i później stopniowo je zwiększać. Wtedy też często następuje zmiana podawanego leku. Po rozpoczęciu stosowania leków przeciwpadaczkowych mogą pojawić się skutki uboczne, np. pogorszenie ostrości wzroku, zawroty głowy czy spadek aktywności. Gdy padaczka wywołana jest uszkodzeniem mózgu, np. przez krwiak czy guz leczenie polega na usunięciu przyczyny w sposób bezpośredni.

Dobrze jest wiedzieć, jak można pomóc choremu na padaczkę w czasie wystąpienia u niego napadu. Przede wszystkim należy pamiętać, że osobę taką zabezpieczamy przed upadkiem, skaleczeniem i innymi sytuacjami, które mogą spowodować u chorego obrażenia ciała. Dodatkowo ważne jest, by nie próbować krępować ruchów chorego, tym bardziej na siłę otwierać zaciśniętej szczęki, czy wkładać do ust twardych przedmiotów. Nie podaje się także żadnych leków ani płynów.