Ostra niewydolność wątroby

Ostra niewydolność wątroby (ONW) to nagłe, szybkie i potencjalnie odwracalne pogarszanie się czynności wątroby, u chorych, wśród których nie dochodzi do jej marskości. W czasie krótszym niż 26 tygodni prowadzi do pojawienia się encefalopatii wątrobowej i osoczowych zaburzeń krzepnięcia.

Przyczyny ONW
ONW stanowi jeden z najgroźniejszych zespołów klinicznych, które można zaobserwować w praktyce. Szacuje się, że występuje od 0,1 do 2% przypadkach zachorowań. Jej śmiertelność wynosi od 30% do aż 80% i uzależniona jest od przyczyn wystąpienia schorzenia. Wysoka śmiertelność wynika z faktu, że choroba ta powoduje głębokie zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia i ośrodkowego układu nerwowego. Wpływa także na nerki i powoduje zaburzenia metaboliczne.

Przyczyn wystąpienia tej choroby jest kilka:

• Najczęstszym powodem pojawienia się ostrej niewydolności wątroby jest wirusowe zapalenie wątroby, zazwyczaj typu B, D, i A.
• Kolejny czynnik powstawania ONW to zatrucie lekami. Mowa tu przede wszystkim o paracetamolu, ale może być to też halotan, izoniazyd, sulfonamidy i inne, w tym także leki pochodzenia ziołowego takie jak np. zioła chińskie.
• Inną przyczyną pojawienia się tej choroby są toksyny. Najbardziej popularną jest trucizna pochodząca z muchomora sromotnikowego. Na rozwój dolegliwości mogą mieć także wpływ narkotyki.
• Za jej powstawanie odpowiedzialne są także schorzenia takie jak: choroba Wilsona, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, zespół HELLP, zakrzepicę żyły wrotnej, zespół Budda i Chiariego, wstrząs, niedokrwienie wątroby lub zespół Reye'a.
• Czasami pojawienie się ONW jest spowodowane przez kilka różnych czynników.

Leczenie ONW
Pojawienie się ONW oznacza konieczność leczenia na intensywnej terapii, najlepiej w wyspecjalizowanym szpitalu, który posiada profil hepatologiczny. Należy monitorować stan chorego i jego parametry wątrobowe i krwi. Gdy pojawi się zakażenie, należy je zwalczać. W tym celu stosuje się na ogół antybiotyki. Stosowane jest także leczenie objawowe encefalopatii. Zapewnia się optymalny poziom ciśnienia tętniczego, a w przypadku niewydolności nerek stosuję się dializę. Istotne w leczeniu jest poznanie przyczyny wystąpienia schorzenia, ponieważ to od niej uzależnia się wybór właściwego leczenia.

Paracetamol
W przypadku zatrucia paracetamolem podaje się węgiel aktywowany doustnie. Ważne jest, aby podać go jak najszybciej po zażyciu leku, ponieważ swoją największą aktywność wykazuje od 1 do 4 godzin po zatruciu. Podanie węgla jest poprzedzone zastosowaniem N-acetylocysteiny, która zażyta w odpowiednim czasie jest antidotum na zatrucie paracetamolem. Podaje się ją doustnie lub przez sondę żołądkową, w niektórych przypadkach dożylnie.

Zatrucie grzybami
Na chwilę obecną jest to najczęstsza przyczyna występowania ONW w Polsce. Z powodu braku dostępnych testów diagnostycznych, które byłyby w stanie rozpoznać toksynę muchomora sromotnikowego, kluczowy jest wywiad z chorym. Gdy dolegliwości świadczące o takiej przyczynie utrzymują się, należy wykonać płukanie żołądka, ewentualnie podać węgiel aktywowany z niezbędnym uzupełnieniem niedoborów wodno-elektrolitowych. Powszechne jest również stosowanie penicyliny G i sylbininy/sylimaryny. Ze względu na ciężki stan chorego po zjedzeniu muchomora, może być konieczne przeprowadzenie przeszczepu wątroby.

Powikłania
Podczas tej choroby możliwe jest pojawienie się powikłań. Najpoważniejsze z nich to obrzęk mózgu oraz wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Innym powikłaniem jest zakażenie bakteryjne, wirusowe lub grzybicze. Może pojawić się także zaburzenie krzepnięcia, krwawienie z przewodu pokarmowego, zaburzenie przepływu krwi przez narządy oraz zaburzenia metaboliczne.