Ospa prawdziwa to ciężka, wirusowa choroba zakaźna. Jej charakterystyczny objaw to wysypka. Pojawia się w tym samym czasie na całym ciele, po około 2-4 dniach gorączki. W końcowej etapie tej choroby krosty pokrywają strupy, a gdy odpadną, pozostawiają po sobie trwałe blizny.
Ospę prawdziwą cechuje śmiertelność u osób szczepionych ok. 3% a u nieszczepionych ok. 30% (istnieją postacie choroby o śmiertelności szacowanej na 95%). Ostatni przypadek zachorowania miał miejsce w 1978 roku, a choroba została uznana za eradykowaną w 1980 roku.
Charakterystyka choroby
Zakażenie odbywa się zazwyczaj drogą kropelkową w następstwie bezpośredniego kontaktu z chorym człowiekiem lub pośrednio – przez kontakt ze skażonymi przedmiotami (np. ubrania, pościel). Ospę prawdziwą wywołuje duży dsDNA-wirus z rodziny Poxviridae, rodzaju Orthopoxvirus – wirus ospy prawdziwej Variola virus (VARV). W obrębie rodziny występuje mała różnorodność antygenowa. Nie jest on blisko spokrewniony z wirusem ospy wietrznej.
Chory może zarażać od pierwszego momentu wystąpienia zmian na skórze aż do momentu całkowitego odpadnięcia strupów z ciała. Taki okres zazwyczaj wynosi z reguły 3 tygodnie.
Osoby nieszczepione są bardzo podatne na zakażenie. Odporność poszczepienna utrzymuje się przez kilka lat, po których upływie powinno się wykonać ponowne szczepienia. W Polsce i w wielu innych krajach wycofana została szczepionka przeciw Ospie wietrznej, dla tego istnieje możliwość zarażenia i uważa się nas za osoby nieodporne na tę chorobę.
Ospę prawdziwą dzieli się głównie na 2 typy:
- ospę małą
- ospę wielką – najbardziej zaraźliwa postać
Taki podział jest oparty na śmiertelności w trackie epidemii. Obecnie w tym celu można wykorzystać metody wirusologiczne. Na świecie dominowała postać łagodna (klasyczna, 75% przypadków zachorowań). Odmiana ospy zlewającej się występuje w od 2 do 5% wszystkich przypadków; śmiertelność wynosi tu około 66% u chorych szczepionych i 95% u chorych nieszczepionych. Diagnozę stawia się na podstawie objawów klinicznych.
Profilaktyka
Najskuteczniejsze w tym przypadku jest szczepienie ochronne. Od roku 1995 w Stanach Zjednoczonych zostały wprowadzone szczepienia powszechne przeciwko ospie wietrznej. W związku z tym liczba osób trafiających do szpitali z ciężkimi powikłaniami ospy zmniejszyła się o 88% w ciągu 7 lat od wprowadzenia szczepień. W sytuacji, gdy mieliśmy styczność z osobą chorą to niezwłocznie w ciągu 72h od pierwszego kontaktu powinniśmy udać się do lekarza bądź szpitalu i zaszczepić się. Dzięki temu uzyskamy ochronę przeciwko tej chorobie lub sprawimy, że jej przebieg będzie łagodniejszy.
Szczepienia przeciw ospie mogą wywołać pewne powikłania. W wyniku badań nad kolejnymi szczepami "szczepionkowego" wirusa krowianki stają się one coraz mniejsze. W wyniku powikłań wystąpić może wtórne ropne zapalenie skóry i zmiany w narządach wywołane zakażeniem bakteryjnym, a w ciężkich przypadkach krowianka posocznicowa, zapalenie jąder i mózgu oraz zaburzenia krążenia.
Powrót do listy