Niedociśnienie tętnicze

Nazywane także hipotonią lub niedociśnieniem i obejmuje swym zasięgiem około 1-2% dorosłych ludzi. Charakterystyczne dla tego schorzenia jest stale utrzymujące się, niskie ciśnienie tętnicze krwi, wynoszące mniej niż 100/60 mmHg i występuje w każdej grupie wiekowej, jednak z przewagą mężczyzn. Największą grupę ryzyka stanowią dzieci, nastolatki w okresie dojrzewania, a wśród nich szczególnie te o niskiej masie ciała.

Hipotonia pierwotna
Tak określane jest niedociśnienie idiopatyczne i, mimo że trudno określić co go wywołuje, to właśnie ten rodzaj niedociśnienia jest najpowszechniejszy. W jego trakcie ciśnienie utrzymuje stały niski poziom, silniej odczuwa się objawy przy spadku ciśnienia atmosferycznego lub przebywaniu w parnych i gorących miejscach.
Nie mogąc określić pierwotnej przyczyny tej dolegliwości, najczęściej wskazuje się na uwarunkowania genetyczne i wiotkość ścian naczyń tętniczych, które nie regulują odpowiednio przepływu krwi. Nie bez znaczenia jest także siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej oraz stres.

Hipotonia wtórna
Nazywana też objawową, ponieważ jest wynikiem innych chorób, na które cierpi pacjent. Przeważnie to wynik schorzeń takich jak obwodowa niewydolność krążenia, choroba Addisona (niedoczynność nadnerczy), zaburzenia rytmu serca, infekcja, cukrzyca, znaczna utrata krwi np. w wyniku krwotoku, rozległe oparzenie, a nawet odwodnienie.
W tym przypadku dolegliwości odczuwane przez chorego są analogiczne do tych, które charakteryzują hipotonię pierwotną, jednak leczenie jest zdeterminowane przez rodzaj choroby, która ją wywołuje.

Hipotonia ortostatyczna
Ten rodzaj niedociśnienia pojawia się przy zmianie pozycji ciała, przeważnie z leżącej lub siedzącej, na stojącą. W trakcie wstawania dochodzi do zaburzenia regulacji ciśnienia i jego wartość na jakiś czas spada.
Ryzyko wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego wzrasta z wiekiem i bywa skutkiem niepożądanym zażywania wielu leków, głównie stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego, choroby Parkinsona i depresji, a także spożywania alkoholu i palenia tytoniu.

Przyczyny niedociśnienia
Żeby stwierdzić co odpowiada za powstawanie hipotonii i móc skutecznie ją leczyć, koniecznie trzeba stwierdzić, z którym z trzech powyższych rodzajów tej choroby mamy do czynienia. Żeby tego dokonać, lekarz musi przede wszystkim ustalić, czy dolegliwości odczuwane przez pacjenta są przewlekłe, czy też wystąpiły jednorazowo. Przeważnie wykonywane badania to morfologia, EKG oraz badanie moczu.
Jeśli okazuje się, że niedociśnienie jest dla danej osoby stanem ciągłym, zostaje zazwyczaj zdiagnozowane jako hipotonia pierwotna i tu za przyczynę uznaje się najczęściej słabe zaopatrzenie tkanek organizmu w tlen, co z kolei powodowane jest wiotkością ścian naczyń krwionośnych lub uwarunkowaniami genetycznymi. Nie ma tu jednak pewności, co tak naprawdę wywołuje chorobę, a szukanie jej źródła to bardziej domysły niż stwierdzanie faktów.
Łatwiej jest w sytuacji, gdy okazuje się, że niedociśnienie wystąpiło u pacjenta nagle lub trwało jedynie jakiś czas, wtedy w pierwszej kolejności sprawdza się związek pomiędzy nim a chorobami, na które cierpi i lekami, które przyjmuje, a następnie klasyfikuje jako hipotonię wtórną lub ortostatyczną.

Jak leczyć?
Leczenie farmakologiczne tego schorzenia stosuje się przeważnie tylko w poważnych jego przypadkach, gdy jest to konieczne lub w sytuacji, kiedy hipotonia stanowi jedynie objaw innej, zazwyczaj poważniejszej choroby. W większości przypadków jednak wystarcza zmiana stylu życia i metody niefarmakologiczne.

Najczęściej lekarze zalecają zwiększenie aktywności fizycznej, która podnosi ciśnienie krwi, częste przebywanie na świeżym powietrzu oraz zwiększenie spożycia płynów i soli kuchennej w celu zapobiegania utraty wody z organizmu. Wskazane jest także rzucenie palenia i spożywania alkoholu oraz picie wywaru z takich ziół jak: lawenda, majeranek, serdecznik, mięta pieprzona i melisa lekarska. W celu doraźnego podniesienia ciśnienia można sięgnąć po napoje energetyczne, coca-colę lub kawę, jednak nie są to metody najlepsze dla naszego zdrowia i należy je stosować z umiarem.
Najlepsza domowa metoda na napady niskiego ciśnienia to ułożenie ciała w pozycji, w której nogi znajdują się wyżej niż reszta ciała, czyli ułożenie ich na przykład na poduszce. Osoby chore na hipotonię ortostatyczną (związaną ze zmianą położenia ciała), mogą też próbować samodzielnie łagodzić jej objawy przez zgięcie tułowia i nacisk na brzuch lub założenie nogi na nogę.
Jeśli schorzenie jest poważne i wymaga leczenia farmakologicznego, zazwyczaj stosuje się glikokortykosteroidy, które zatrzymują sód w organizmie, a jeśli leczenie nie przynosi efektów, to następnym krokiem jest wprowadzenie farmaceutyków powodujących skurcz naczyń krwionośnych.

Czy są powody do niepokoju?
Mimo panujących opinii, że niedociśnienie tętnicze nie kwalifikuje się do leczenia farmakologicznego, nie należy bagatelizować tego schorzenia, które potrafi skutecznie uprzykrzyć życie i utrudnić codzienne funkcjonowanie. Hipotonia jest dolegliwością mniej groźną niż nadciśnienie, co jednak nie oznacza, że należy ją lekceważyć. W przypadku lekkich jej objawów warto wypróbować opisane powyżej domowe sposoby. Jednak najlepszym rozwiązaniem jest udanie się do lekarza w celu wykonania niezbędnych badań.