Niedobór witaminy E

Żeby organizm mógł funkcjonować prawidłowo, to niezbędne są mu związki chemiczne biorące udział w przemianach biochemicznych, a których obecność oznacza odpowiednie działanie enzymów, czyli białek katalizujących procesy przemiany materii.

Chodzi tutaj o witaminy, które, choć w małych ilościach, są bardzo potrzebne w organizmie każdego człowieka. Niedobory poszczególnych witamin mogą skutkować wieloma objawami patologicznymi.

Rola witaminy E w organizmie człowieka

Każda poszczególna witamina determinuje prawidłowość zachodzenia reakcji, których efektem jest poprawna budowa struktur organizmu, a więc kości, krwinek, nabłonek, hormonów itp. Witamina E (tokoferol), nazywana również witaminą młodości i płodności, to grupa ośmiu rozpuszczalnych w tłuszczach związków chemicznych.

W tym przypadku najaktywniejszą substancją spośród 8 postaci tej witaminy jest alfa-tokoferol. Substancja ta jest konieczna, by możliwa była prawidłowa budowa komórek oraz opóźnienie skutków ich przedwczesnego starzenia się. Ochrania płuca i pozostałe tkanki przed uszkodzeniem przez potencjalne wolne rodniki rakotwórcze. Ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające), co jest istotne w celu zachowania w dobrym stanie ścian komórkowych.

Pozostałe funkcje

Przede wszystkim obniża poziom cholesterolu, dostarcza składniki odżywcze komórkom, zapobiega żylakom, chroni skórę przed szkodliwymi promieniami UV, zwiększa potencję zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, przedłuża żywotność plemników. Wykazuje również działanie wspomagające w walce z miażdżycą, męską bezpłodnością oraz chorobami serca.

Gdzie można znaleźć witaminę E? Jej naturalnym źródłem są oleje roślinne, ale znaleźć ją można też w zielonych liściach sałaty, ziarnach zbóż, migdałach, orzechach, słoneczniku, owocach morza, jajach oraz dyni.

Skutki niedoboru

Jej niedobór występuje niezwykle rzadko, ponieważ powszechnie występuje w przyrodzie. Praktycznie nigdy nie jest wywołany złą dietą, uważa się bowiem, że narażone na niedobór są trzy grupy osób.

Pierwszą stanowią osoby, które doświadczają zaburzenia przyjmowania tłuszczu (np. chorujący na mukowiscydozę, niewydolność trzustki czy choroby wątroby). W ich przypadku, po konsultacji z lekarzem, powinny regularnie przyjmować suplementy zawierające witaminę E, gdyż niektóre tłuszcze spożywcze są niezbędne w procesie przyswajania witaminy E w jelitach.

Ciekawy jest fakt, że w trakcie suplementacji tej witaminy trzeba ją przyjmować codziennie o tej samej porze. Pozostałe dwie grupy osób to noworodki z niedowagą (waga poniżej 1,5 kg przy urodzeniu) oraz wcześniaki.

Awitaminoza E, czyli całkowity brak witaminy E w organizmie, powoduje wiele zaburzeń przemiany materii. Niedobór tej witaminy powoduje wiele objawów degeneracyjnych z różnych narządów, zwłaszcza narządów płciowych, układu krwionośnego i wątroby.

Zauważa się ogólny spadek odporności organizmu, anemię, która powstaje na skutek uszkodzeń czerwonych krwinek wynikających z utlenienia. Nawet subtelny niedobór witaminy młodości może prowadzić do rozwoju chorób spowodowanych generalnym spadkiem poziomu TAS (total antioxidant system).

Obniżenie poziomu TAS przyczynia się do redukcji stężenia wszelkich substancji o działaniu antyoksydacyjnym, zwiększeniu natomiast ulega stężenie nadtlenków lipidów, wyzwalające niszczącą reakcję łańcuchową w ciele człowieka. Wiele badań wskazuje, iż zaburzenia w systemie oksydacyjnym w konsekwencji prowadzą do rozwoju niektórych nowotworów, miażdżycy, choroby wieńcowej, chorób serca i naczyń krwionośnych.

Spośród wielu skutków niedomiaru tej witaminy, wymienić powinno się także dystrofię, czyli zaburzenie funkcjonowania oraz osłabienie mięśni szkieletowych, rozdrażnienie, spadek koncentracji, osłabienie układu odpornościowego, mechanizmów obronnych skóry, słaby wzrok.

Kolejnym skutkiem są problemy neurologiczne, które powstają z osłabionego przekazywania impulsów nerwowych. Częstym objawem niedoboru jest też wiotczenie cery, odwodnienie naskórka, wczesne starzenie się skóry, a także bezpłodność, w szczególności u mężczyzn.

Profilaktyczne działania

Głównie należy starać się stosować do dziennego zalecanego spożycia, które jest uzależnione od wieku. Dzieci potrzebują mniej tej witamy niż dorośli – od 6 mg do 11 mg w wieku od pierwszego do dwunastego roku życia. Dzienne spożycie dla młodzieży od 11 do 12 lat to 11 mg, natomiast dojrzewający od 12 do 19 lat powinni przyjmować dziennie około 12 mg.

Dla dorosłych kobiet (również ciężarnych i karmiących) oraz mężczyzn zaleca się dawkę 12 mg. W przypadku osób starszych po 75 roku życia - stosuje się dawkę od 20 do 50 mg. Dobowe zapotrzebowanie na tę witaminę jest wprost proporcjonalne do ilości spożywanych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

U osób dorosłych niedobór witaminy E czasami prowadzi do encefalopatii. Jest to zanik mięśni szkieletowych oraz uszkodzenia mózgu. Oczywistym jest, że należy spożywać produkty bogate w naturalną witaminę E, ponieważ wtedy dostarczysz organizmowi pełen zakres jej działania. Należy również uważać na spożywanie jej wraz z witaminą K, z którą wchodzi w reakcję – stosowanie ich razem może zwiększyć ryzyko krwotoków!

Niedobór tej witaminy wywołują różne czynniki – rzadko jest to zła dieta, częściej niedostateczna jej dawka w przyjmowanych składnikach, czy też upośledzenie jej wchłaniania bądź też oddziaływanie niektórych leków i antywitamin.

Aby uniknąć niepożądanych skutków niedoboru – pokrywajmy dzienne zapotrzebowanie, sięgając do naturalnych źródeł witaminy E.