Witamina C to kluczowa witamina dla systemu odpornościowego. Jest najbardziej znaną i najbardziej wszechstronną wśród witamin. Obecna jest w większości produktów codziennego spożycia.
Jej znaczenie dla organizmu człowieka powiązane było z chorobą, na którą cierpieli marynarze - szkorbutem. Dieta marynarzy podczas rejsów pozbawiona była świeżych warzyw i owoców, co prowadziło do przewlekłych zmian chorobowych.
Organizm ludzki nie jest w stanie magazynować tej witaminy, a jednocześnie jest bardzo wrażliwy na jej brak. W związku z tym bardzo ważne jest jej regularne dostarczanie w diecie lub odpowiednia suplementacja gotowymi preparatami.
Istotny też jest fakt, że organizm bardzo szybko ją wydala wraz z moczem. Dlatego też rzadko dochodzi do hiperwitaminozy. Mimo wszystko nie powinno się przesadzać z ilością, jaką przyjmujemy, ponieważ może to spowodować przyzwyczajanie się organizmu i znacznie obniżyć poziom jej wchłaniania.
Główne źródła witaminy C
Znaleźć ją można przede wszystkim w świeżych oraz właściwie przetworzonych owocach i warzywach. Na pierwszym miejscu znajdują się warzywa kapustne i owoce jagodowe (czarne porzeczki zawierają około 180 mg w 100 g), na drugim ziemniaki (14 mg witaminy w 100 g zależnie od pory roku), na trzecim żółte i zielone warzywa i owoce, na czwartym pozostała grupa warzyw i owoców (truskawki, maliny, owoce cytrusowe i południowe).
Inne produkty takie jak: masło, mleko krowie, mięso, produkty zbożowe zawierają śladowe ilości tej witaminy. Największe jej ilości zawarte są w liściach pietruszki, tzw. natce i w czerwonej papryce. Warto mieć na uwadze, że w czasie przechowywania, w okresie zimy, ziemniaki i warzywa tracą znaczną część witaminy C.
Znaczenie dla organizmu
Witamina C jest bardzo często niedoceniana i mało kto zwraca na nią uwagę podczas układania codziennej diety, często ją bagatelizując i nie zdając sobie sprawy jak ważne funkcje pełni w naszym organizmie. To tylko niektóre z nich:
- wpływa na wytwarzanie i zachowywanie kolagenu, z którego jest produkowana tkanka łączna
- redukuje czas trwania zaziębienia czy zakażenia
- reguluje system immunologiczny i działa antywirusowo
- reguluje produkcję cholesterolu w wątrobie i przetwarzanie go w kwasy żółciowe, które organizm wydala z organizmu
- korzystnie oddziałuje na stężenie prostacykliny i prostaglandyny, które redukują zlepianie się i krzepnięcie krwi oraz rozszerzają naczynia krwionośne, ułatwiając jej przepływ.
- usuwa, wolne rodniki, które mogłyby spowodować uszkodzenia komórek, ich błon komórkowych, a nawet DNA.
- dzięki jej działaniu zmniejsza się więc prawdopodobieństwo powstania zmian nowotworowych
- chroni skórę przed niekorzystnym działaniem promieni słonecznych, powstałych w wyniku zmian nowotworowych, ale również przed starzeniem
Witamina C w kosmetyce
Witamina C ma duże znaczenie w kosmetyce i kosmetologii, pomimo że jest nietrwała i jako cząsteczka rozpuszczalna w wodzie, nie wnika zbyt głęboko przez warstwy lipidowe naskórka.
Żeby mogła dostać się w miejsce działania korzysta się z zabiegów usuwających warstwę rogową naskórka (np. mikrodermabrazja, peelingi) lub pokonujących bariery fizyczne przez wprowadzenie jej głębiej albo tłoczenie ultradźwiękami (sonoforeza) lub prądem (jonoforeza).
Witamina C jest składnikiem preparatów zapobiegającym procesom starzenia (anty-aging). Chronią skórę przed działaniem wolnych rodników, działa przeciwzmarszczkowo i rozjaśniająco, wzmacnia naczynia i pobudza syntezę kolagenu.
Bogatym źródłem witaminy C w kosmetologii jest olejek z pestek różanych, choć ze względu na bardzo wysoką cenę jest to towar „luksusowy”, na który nie wszyscy mogą sobie pozwolić.
Kto powinien sięgać po kosmetyki z witaminą C? Przede wszystkim osoby palące, z pierwszymi zmarszczkami, ze zmianami naczyniowymi i przebarwieniami powstałymi podczas opalania.
Dzięki witaminie C możliwa jest odnowa produkcji kolagenu w skórze, który dodaje jej elastyczności i świeżości. Działa na cerę rozjaśniająco, energetyzująco, usuwa plamy i przebarwienia, jest pomocna przy cerze naczyniowej.
Skutki nadmiaru
Kwas askorbinowy nie jest toksyczny i zazwyczaj jego nadmiar wydalany jest wraz z moczem. Czasami jednak występują przypadki przedawkowania tej witaminy i efekty tego mogą być tragiczne.
Przyjmowany w nadmiarze może wywoływać dolegliwości żołądka. Często są to również nudności, biegunki, wymioty, powstanie kamieni nerkowych.
Obniża odporność po radykalnym zmniejszeniu dawki. Stosowanie wyższych niż zalecane dawek witaminy C w czasie ciąży może być szkodliwe dla płodu.
Warto wiedzieć
- człowiek musi pobierać witaminę C z pokarmu, natomiast zwierzęta mogą same ją wytwarzać (w wyjątkiem małp i świnek morskich)
- za sprawą swoich właściwości przeciw utleniających witamina C znacznie zmniejsza ryzyko występowania chorób chronicznych, takich jak rak, choroby serca czy zaćma.
- w związku, z tym że witamina C umożliwia wytwarzanie rozpuszczających tłuszcz hormonów stresu, można ją uznać za skuteczny środek odchudzający
- witamina ta może uszkodzić szkliwo zębów, dlatego też po spożyciu soku owocowego powinno się umyć dokładnie zęby. Ta zasada tyczy się przede wszystkim dzieci, gdyż u osób dorosłych nie ma to takiego znaczenia.
- kupowanie wymyślnych i drogich preparatów witaminy C nie ma sensu. Nie istnieją dowody na to by działały one lepiej od zwykłego kwasu askorbinowego.
- cebula i czosnek, wbrew powszechnym opiniom, zawierają mało witaminy C, cebula mniej niż 10 mg, a czosnek ok. 30 mg, ich pozytywne działanie wiąże się nie tyle z obecnością witaminy C, co z zawartością w substancji o charakterze bakteriobójczym.
W dzisiejszym świecie pełnym chemikaliów i przetworzonej żywności człowiek jest stale narażony na stres i problem stanowi przestrzeganie zbilansowanej i pełnej witamin diety. Mimo wszystko warto się starać nie odkładać tego na dalszy plan, ponieważ zdrowie jest jedno i jak nie teraz to kiedy o to zadbamy?
Powrót do listy