W związku, z tym że odpowiada on za uczucie radości z życia, optymizm i błyskotliwość, to jego niewystarczająca ilość w organizmie może doprowadzić do zaburzeń na tle nerwowym. Stanowi om jeden z podstawowych składników kości i zębów. Jego niedobór grozi zmniejszeniem gęstości kości, co kończy się osteoporozą.
Fosfor to składnik mineralny, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odkryty został w 1669 roku w Hamburgu w procesie prażenia moczu, przez niemieckiego alchemika Henniga Branda. Jest niemal nierozpuszczalny w wodzie i alkoholu.
Obok wapnia, fosfor jest pierwiastkiem o największym stężeniu w organizmie człowieka. Około 85% występuje w kościach i zębach jako hydroksyapatyt (sól wapnia i fosforu).
Funkcje fosforu
Dobroczynną działalność fosforu można dostrzec zwłaszcza w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego, oddechowego i układu krążenia. Występuje w dwóch formach: jako fosforany nieorganiczne - składnik kości i jako fosforany organiczne- składnik komórek, które towarzyszą procesom uwalniania energii.
Fosfor to zwłaszcza jeden ze składników łańcucha DNA i RNA oraz związków wysokoenergetycznych jak ATP i GTP. Bierze udział w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek, syntezie enzymów i hormonów. To też składnik buforów, czyli odpowiada za utrzymywanie stałego pH ustroju.
Dzięki niemu możliwa jest też regularna praca serca i nerek, ponieważ oddziałuje na kurczliwość mięśni. Fosfor ułatwia przyswajanie witamin B2, B5, kwasu foliowego oraz odpowiada za zdrowe i mocne kości i zęby.
Objawy niedoboru
Jego niedobór występuje rzadko. Jednak długotrwały może prowadzić do poważnych kłopotów na tle zdrowotnym. Zaobserwować można zwłaszcza częste problemy na tle kostnym i mięśniowym.
Są to zarówno bóle kości, osłabienie mięśni, jak i drętwienie i mrowienie w kończynach. Można odczuwać ogólne złe samopoczucie i osłabienie organizmu, podobne do przeziębienia. Nasilona próchnica zębów, brak apetytu i anemia, również mogą zwiastować niedobór pierwiastka.
Dodatkowo u osób, u których stwierdzono niedobór, zaobserwowano większą niż zwykle nerwowość, znużenie i nierówny oddech.
Przy dużych i długo utrzymujących się niedoborach, występują drgawki, śpiączka i łamliwość kości.
Nadmiar fosforu
Najczęstszymi objawami nadmiaru tego składnika mineralnego są: przyspieszony oddech, zaburzenia pracy serca i drgawki to najczęstsze z objaw nadmiaru pierwiastka. Jego nadmiar może prowadzić do kamicy nerkowej i odkładania się wapnia w tkankach miękkich np. w mięśniach. Dodatkowo zaburza gospodarkę wapnia i witaminy D.
Zapotrzebowanie na pierwiastek
Największe dzienne zapotrzebowanie jest w wieku 19- 50 lat i wynosi ok. 700 mg. Natomiast dla dzieci i osób starszych zaleca się przyjmowanie mniejszych ilości fosforu.
Produkty bogate w fosfor
Istotny jest fakt, że fosfor znaleźć można w większości produktów spożywczych. Najwięcej znaleźć go można w produktach takich jak: mleko, mięso czerwone, sery, drób, ryby, produkty zbożowe, żółtka jaj kurzych, orzechy i zielone warzywa. Fosforany są często stosowane jako regulatory kwasowość, np. w coli.
Dieta, w której występuje nadmiar takich pierwiastków jak magnez, żelazo czy glin, może przyczynić się do utrudniania przyswajania fosforu. Mają tendencje do łączenia się i tworzenia nierozpuszczalnych związków wapniowo - fosforowo - magnezowych.
Ujemnie na obecność pierwiastka w organizmie, wpływa fruktoza. Zbyt duże jej spożycie, które przekracza 20% zapotrzebowania energetycznego, zwiększa wydalanie fosforu.
Sprzymierzeńcem okazuje się witamina D, która ułatwia wchłanianie makroelementu.
Powrót do listy