Niedobór cynku

Cynk to pierwiastek konieczny dla ludzkiego organizmu do prawidłowego funkcjonowania. Jest koniecznym elementem przy dokonaniu procesów przemiany materii, ponieważ wchodzi w skład ponad 200 różnych enzymów.

Znaczenie cynku w organizmie
Pierwiastek ten jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie niektórych hormonów takich jak np. insulina, hormony wzrostu, hormony płciowe czy hormony grasicy. Poza tym ma bardzo duże znaczenie dla układu odpornościowego, ponieważ towarzyszy w powstawaniu limfocytów T.

Organizm potrzebuje cynku także dla zapewnienia dobrej kondycji naszej skórze, włosom oraz paznokciom, a ponadto wpływa na prawidłowe działanie narządów zmysłów.
Kolejne pozytywne działania tego mikroelementu to poprawa sprawności intelektualnej, zapobieganie demencji, wspomaganie leczenia depresji czy schizofrenii.
Ilość cynku, jaka znajduje się w dorosłym człowieku, jest bardzo niewielka, wynosi bowiem ok. 1,4-2,2 grama, co można przyrównać do połowy łyżeczki.
Większość (ok. 60%) obecna jest w mięśniach. Pozostała część znajduje się w skórze, paznokciach, włosach, rogówce i siatkówce oka, nerkach wątrobie, białych i czerwonych krwinkach, a u mężczyzn również w gruczole krokowym, czyli prostacie.

Objawy niedoboru
Niedobór cynku powoduje szereg różnego rodzaju dolegliwości. Nawet niewielki niedostatek tego pierwiastka prowadzi do stopniowego wyniszczania organizmu. Przede wszystkim osłabieniu ulegają mieszki włosowe, co powoduje wypadanie włosów, a przy ich wyrywaniu brak odczuwania bólu.

Dodatkowo dostrzec można niekorzystne zmiany na skórze, takie jak trądzik czy rozstępy. Pojawić się mogą także tak zwane zajady, czyli pękająca skóra w kącikach ust. Dojść może także do zwiększenia liczby zmarszczek oraz nastąpić może ogólne przyspieszenie procesu starzenia, ponieważ cynk bierze udział w produkcji kolagenu.

Pod wpływem niedoboru tego mikroelementu powstałe rany goją się bardzo trudno i wymagają długotrwałego leczenia. Niekiedy niedobór powoduje nawet niedokrwistość, która ujawnia się często bladością skóry.
Cynk ma też wpływ na procesy trawienne, które przy jego niedoborze zostają zaburzone. Występują wówczas biegunki, które mogą być bardzo niebezpieczne - zwłaszcza jeżeli utrzymują się przez dłuższy czas.
W ten sposób dochodzi do wypłukania z organizmu podstawowych składników odżywczych, w tym także cynku. Wiele osób skarży się ponadto na brak apetytu i upośledzenie smaku, bóle stawów, a szczególnie kolan, co utrudnia poruszanie się oraz drżenie kończyn.

Symptomem niedoboru cynku są zaburzenia wzrostu, ale diagnozowano już przypadki karłowatości. Rozregulowaniu ulega gospodarka witaminy A, ponieważ cynk jest głównym regulatorem jej dystrybucji do poszczególnych komórek organizmu.
Następuje stopniowa degeneracja błon śluzowych, powierzchni oka oraz tzw. kurza ślepota. Przy braku odpowiedniej ilości tego pierwiastka pacjenci odczuwają znużenie, zmęczenie, zwiększa się ich podatność na stres.
Niedobór cynku skutkuje większą podatnością na popadanie w stany depresyjne oraz powoduje uczucie zagubienia i zaburzenia mowy. Wiele kobiet wskazuje również na rozregulowanie cyklu miesiączkowego, natomiast u mężczyzn dochodzi do znacznego spadku libido.

Przyczyny niedoboru
Istnieje wiele przyczyn niedoboru tego pierwiastka. Wielokrotnie odpowiedzialne jest zażywanie pewnych rodzajów leków takich jak np. tabletki antykoncepcyjne. Pod wpływem choroby alkoholowej oraz nadmiernego spożycia alkoholu następuje z kolei spadek wchłaniania tego mikroelementu.

Inne przyczyny to przede wszystkim nieprawidłowa dieta, szczególnie długotrwałe i niezbilansowane odchudzanie oraz choroby: przewlekłe biegunki, zapalne choroby jelit, cukrzyca, choroby nowotworowe.
Żeby zdiagnozować niedobory cynku, należy oznaczyć jego stężenie w surowicy. Leczenie jest stosunkowo krótkie i na ogół trwa około miesiąca. Jest to spowodowane faktem, że ten pierwiastek nie jest magazynowany w ludzkim organizmie.
Na początku pacjentowi zaleca się zastosowanie doustnych suplementów zawierających cynk oraz zwiększenie spożycia żywności bogatej w ten mikroelement. Zapotrzebowanie na cynk u osób zdrowych wynosi ok. 15 mg, natomiast podczas leczenia dawka ulega zwiększeniu do mniej więcej 20 mg.

Raczej nie zaleca się większej ilości tego pierwiastka w diecie, ponieważ łatwo można doprowadzić do jego nadmiaru, co także wywołuje negatywne skutki uboczne.
Gdy już staramy się przywrócić równowagę naszego organizmu, to warto unikać czynników zmniejszających wchłanianie tego pierwiastka. Chodzi tutaj o alkohol i antykoncepcje.
Pamiętajmy także, iż takie działanie wykazują również produkty bogate w błonnik oraz zawierające dużo wapnia i fosforu (m.in. produkty mleczne).

Najwięcej tego pierwiastka znajdziemy w żywności takiej jak ostrygi, homary, ślimaki, węgorze, żółtka jaj, mięso (zwłaszcza polędwica wołowa), pestki dyni i słonecznika, kiełki pszenicy, grzyby, drożdże piwne, wątroba wieprzowa i drobiowa, migdały, pełnoziarnisty chleb żytni i zielony groszek.

Aby zapobiec niedoborom tego pierwiastka, dbajmy o to, by w naszej diecie nie zabrakło wymienionych składników oraz jak zrezygnujmy z alkoholu.