Narkolepsja to schorzenie o źródle neurologicznym. Cechuje się niekontrolowanym niespodziewanym zapadaniem w sen. Taki stan pojawia się przeważnie u dwudziesto- i trzydziestoletnich osób, często przyczyną są silne emocje. Przypuszcza się, że może być dziedziczna.
Narkolepsja objawia się przede wszystkim niespodziewanymi napadami snu. Zdarzają się one średnio co trzy godziny i trwają 10-20 minut. Chorzy nie przechodzą przez pierwsze cztery fazy snu, lecz od razu rozpoczynają fazę REM. Ataków nie da się przewidzieć ani zatrzymać, często zdarzają się podczas wykonywania innych czynności (rozmowy, gotowania obiadu, spaceru itd.).
Kolejny bardzo charakterystyczny objaw stanowi katapleksja. Chodzi tu o nagłą utratę napięcia mięśniowego. Czasami ma ona łagodny charakter (opadnięcie głowy, ugięcie kolan, osłabienie mięśni itp.) lub ostry - gdzie osoba chora bezwarunkowo traci kontrolę nad organizmem, upuszcza trzymane przedmioty i przewraca się. W trakcie takiego ataku często pozostaje w pełni świadomości. Katapleksja może stwarzać zagrożenie dla chorego i jego otoczenia. Największe stanowią upadki, w których trakcie niejednokrotnie zdarzały się wstrząśnienie mózgu, złamanie kości, a nawet uszkodzenie kręgosłupa, zwłaszcza jeśli atak nastąpił podczas schodzenia ze schodów. W związku z katapleksją osobie na nią cierpiącej nie wolno prowadzić samochodu. Symptom ten mogą wywoływać silne emocje (zaskoczenie, strach, gniew, podniecenie, stres, uczucie wyczerpania itd.).
Po raz pierwszy schorzenie pojawia się między piętnastym a trzydziestym rokiem życia i średnio dotyka jedną na dwa tysiące osób. Cierpią na nią głównie Japończycy, jednak uważa się, że płeć i przynależność do grupy etnicznej nie warunkują pojawienia się choroby.
Objawy tego schorzenia wielokrotnie są mylone ze zmęczeniem, zaburzeniami gospodarki hormonalnej, bezdechem sennym czy depresją. Bywają przypadki, gdy narkolepsja w ogóle nie zostaje zdiagnozowana, ponieważ choremu przyczepia się etykietki lenia lub imprezowicza, zwłaszcza jeśli objawem jest jedynie senność, osłabienie mięśni i tym podobne symptomy. Jeśli jednak występuje katapleksja, diagnoza staje się niemal pewna.
Na tę chwilę nie wiadomo co dokładnie wywołuje tę chorobę. Istnieje przypuszczenie, że znaczącą rolę odgrywają uwarunkowania genetyczne. Dostrzeżono także powiązanie między jednym z białek układu odpornościowego a występowaniem narkolepsji, w związku z czym rozważa się podłoże autoimmunologiczne. Prócz badań idących w tym kierunku nie wyklucza się wywoływania tej choroby przez zakażenia wirusowe lub bakteryjne, nagłe zmiany rytmu sen-czuwanie, choroby, wypadki lub urazy fizyczne, stres, zażywanie narkotyków lub niektórych leków i zmiany hormonalne.
Chorobę można wykryć w specjalistycznej pracowni badań snu przy zastosowaniu całonocnego badania polisomnograficznego i badania wielokrotnej latencji snu. Czasami wykonuje się też badanie krwi w celu ustalenia poziomu antygenów układu immunologicznego, które są specyficzne dla osób z narkolepsją lub ustalić poziom hipokretyny w płynie mózgowo-rdzeniowym.
Niestety, ta choroba nie jest uleczalna. Mimo wszystko na ogół nie wpływa na długość życia pacjentów i nie ma charakteru postępującego. Leczy się ją jedynie objawowo, poprzez podawanie środków pobudzających, eliminujących senność i przeciwdepresyjnych. Dzięki temu udaje się poprawić aktywność ośrodkowego układu nerwowego i utrzymanie jak najdłuższego czasu czuwania podczas dnia. Zaleca się też drzemki, stosowanie odpowiedniej diety i ćwiczeń fizycznych. Narkoleptyk pozostaje pod stałą kontrolą lekarską, a jego bliscy i współpracownicy są informowani, co do jego stanu. Ponadto, chorzy i ich rodziny często są członkami grup wsparcia.
Powrót do listy