Nagminne zapalenie przyusznic, zwane pospolicie – świnką, to choroba, którą wywołuje paramyksowirus, przenoszony drogą kropelkową, np. przez kaszel lub kichnięcie, ale także przez ślinę – używanie wspólnych sztućców czy ugryzienie tego samego jabłka.
Choroba ta przeważnie atakuje dzieci w wieku szkolnym. Rozwija się przez kilka tygodni. W połowie przypadków nie wykazuje żadnych objawów, a jednokrotne zachorowanie powoduje, że jest się na nią odpornym do końca życia.
Początkowym objawem choroby jest niewielka gorączka i brak apetytu. Wraz ze wzrostem temperatury ciała chorego zaczyna występować obrzmienie ślinianek, rozwijające się przez kilka dni. Jest na tyle bolesne, że utrudnia szersze otworzenie ust. Śwince towarzyszy też ból stawu żuchwowego i nieprzyjemne doznania w czasie spożywania posiłku, a skóra chorego jest blada i napięta.
Schorzenie to zdiagnozować można na podstawie objawów klinicznych. Dodatkowo wykonuje się też badania krwi w postaci morfologii czy OB (w celu odrzucenia innej bakteryjnej przyczyny).
Możliwe powikłania
Przebieg samej choroby jest zwykle łagodny, jednak istnieje masa powikłań, które mogą wystąpić. Najczęstsze jest zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (o niegroźnym przebiegu), do rzadkich należą cukrzyca, zapalenie jajnika, stawów, tarczycy, trzustki czy wątroby. Zdarza się też, że dochodzi do ataksji, czyli zaburzenia koordynacji ruchowej ciała. Możliwym powikłaniem jest także utrata słuchu.
Choroba stwarza duże zagrożenie dla chłopców przechodzących świnkę w okresie dojrzewania lub później (są dodatkowo narażeni na skutkujące bezpłodnością zapalenie jąder) oraz kobiety w pierwszym trymestrze ciąży (konsekwencją choroby może być wystąpienie wad genetycznych u dziecka, śmierć płodu lub poronienie).
Leczenie
Świnkę leczy się wyłącznie objawowo, ponieważ nie istnieją środki, które byłyby w stanie zniwelować przyczynę choroby. W jej trakcie powinno się pić dużo płynów oraz płukać usta rumiankiem. Podczas świnki powinno się leżeć w łóżku, jednak jeśli nie jest to możliwe – trzeba chodzić ciepło ubranym i, by nie przeziębić powiększonych gruczołów, obwiązać szalikiem lub chustką.
Choremu podaje się leki przeciwgorączkowe, hamujące rozprzestrzenianie się wirusów oraz w celu uniknięcia powikłań - przeciwzapalne. Jeśli chodzi o dietę – powinno się otrzymywać lekkostrawne pokarmy, najlepiej w postaci półpłynnej i unikać kwaśnych, ponieważ potęgują ból.
Profilaktyka
Na świnkę można się odpłatnie zaszczepić. Nie jest to jednak szczepienie obowiązkowe. Można je wykonać między 13. a 15. miesiącem życia, w wieku siedmiu lat zaszczepione dziecko przyjmuje tzw. dawkę przypominającą. Szczepionka na świnkę jest skojarzona, czyli jednocześnie działa też przeciwko odrze i różyczce. Istnieją jednoskładnikowe szczepionki, jednak nie są one dostępne w Polsce. Bardzo rzadko, ale zdarzają się przypadki, kiedy na świnkę zapadają zaszczepione osoby.
Powrót do listy