Malaria

Malaria, zimnica, malaria plasmodiosis, jest chorobą pasożytniczą. Formy tej choroby wywołują cztery gatunki zarodźca, czyli jednokomórkowego pierwotniaka Plasmodium rotium. Są to: zarodziec ruchliwy Plasmodium vivax, zarodziec pasmowy Plasmodium malariae, zarodziec sierpowaty Plasmodium falciparum i zarodziec owalny Plasmodium ovale.

Zależnie od rodzaju zarodźca, którym człowiek został zarażony, napady gorączki i dreszczy mogą występować np. co 3 lub 4 dni (zależy to od długości rozwoju płciowego zarodźca w wątrobie, śledzionie i krwinkach). W związku z tym odmiany malarii przydziela się miano trzeciaczki (zarodźca ruchliwego), czwartaczki (zarodźca pasmowego) itd. Jeżeli dojdzie do zarażenia zarodźcem owalnym i zarodźcem ruchliwym malaria lub jej nawroty pojawiają się dopiero po kilku miesiącach albo nawet latach. Ma to związek, z tym że pasożyty te wytwarzają specjalne formy - hipnozoity. Inne gatunki zarodźców są zaraźliwe dla zwierząt. W cyklu rozwojowym zarodźca pojawia się 2 żywicieli: żywiciel ostateczny, czyli komar z rodzaju Anopheles, żywiciel pośredni, którym jest człowiek. Człowiek najczęściej zaraża się zarodźcem ruchliwym i sierpowatym. Zarodziec sierpowaty odpowiedzialny jest za powstawanie najcięższej odmiany malarii, która w bardzo wielu przypadkach prowadzi do zgonu. Przenosicielem malarii z osób chorych na zdrowe są samice komarówAnopheles. Zimnica to najczęstsza na świecie choroba zakaźna, na którą co roku choruje ponad 200 mln ludzi, z czego umiera do 3 mln. Odporność na to schorzenie otrzymuje się na pewien czas po wyleczeniu. Po pewnym czasie można się znów zarazić, na szczęście choroba nie ma już wtedy ostrego przebiegu.

Leczenie może być prowadzone jedynie przez lekarza, ponieważ stosowane leki nie są obojętne dla organizmu człowieka. W jego trakcie podaje się pacjentowi chlorochinę, meflochinę, chininę, prymachinę, doksycyklinę oraz leki skojarzone np. atowakwon z prokwanilem i kombinacje leków z artemeterem, halofantryną i lumefantryną. W Polsce chorobę tę leczy się w referencyjnych klinikach zajmujących się medycyną tropikalną np. Gdańsk, Poznań, Warszawa. Malaria wielokrotnie prowadzi do powikłań. Podzielić je można na wczesne (np. ciężka niedokrwistość, pęknięcie śledziony, malaria mózgowa z zaburzeniami przytomności, śpiączką i drgawkami, hipoglikemia, skaza krwotoczna, niewydolność nerek, ostra niewydolność oddechowa i wstrząs) oraz powikłania późne (nadreaktywny zespół malaryczny z hipersplenizmem, zespół nerczycowy, chłoniak Burkitta, zwłóknienie wsierdzia).

Profilaktyka tego schorzenia polega przede wszystkim na leczeniu chorych, aby likwidować źródła zarażenia, likwidowaniu siedlisk komarów, np. osuszanie bagien i niszczenie komarów za pomocą środków chemicznych, ochronie ludzi przed komarami przenoszącymi malarię. Światowa Organizacja Zdrowia też zwalcza zimnicę na skalę światową. Trwają prace nad uzyskaniem skutecznej szczepionki przeciw malarii.