Hipokaliemia

Hipokaliemia występuje, jeżeli stężenie jonów potasu we krwi wynosi mniej, niż przewiduje norma, czyli spada poniżej 3-5 mmol/l. Obecność prawidłowego stężenia ilości potasu w surowicy krwi jest niezmiernie ważne dla całego organizmu. Potas jest elektrolitem, który znacznie ułatwia skurcze mięśni szkieletowych i gładkich, a co za tym idzie także i serca. Dodatkowo potas pomaga przewodzić impulsy nerwowe i w pracy błon komórkowych.

Przyczyny hipokaliemii:

Zażywanie leków diuretycznych i podobnych wywołujących wydalanie potasu wraz z moczem.
Poważne odwodnienie organizmu spowodowane obfitymi wymiotami, biegunką, śluzotokiem. Skutkiem odwodnienia jest zubożenie organizmu zarówno w potas, ale też w inne istotne jony jak sód, magnez, czy wapń. W trakcie objawów prowadzących do utraty płynów trzeba mieć na uwadze stałe uzupełnianie straconych minerałów. Niezmiernie ważne to jest w przypadku osób starszych, którzy często piją niewystarczające ilości wody. Nie odczuwają oni silnej potrzeby uzupełniania płynów z powodu zaburzeń funkcji ośrodka pragnienia. Innym częstym powodem odwodnienia jest przedawkowanie środków przeczyszczających.

Zaburzenia hormonalne, w tym hiperaldosteronizm (nadczynność kory nadnerczy powodująca wzmożone wytwarzanie aldosteronu) – zwłaszcza zespół Conna.

Choroba oparzeniowa, której następstwem jest, znaczna utrata osocza.
Transmineralizacja, w wyniku której dochodzi do przesunięcia potasu do wnętrza komórek. Ma to miejsce w przypadku zasadowicy (zaburzeń kwasowo-zasadowych) lub podawania dużej ilości insuliny. Do transmineralizacji może też dojść przy rzadkiej chorobie napadowego porażenia hipokaliemicznego (objawami jest przejściowy niedowład ciała i spadek ilości potasu we krwi).

Objawy:

Łagodna forma hipokaliemi jest problematyczna i trudna do zdiagnozowania. Jej objawy nie są jednoznaczne. Pojawia się zmęczenie i niezbyt silne skurcze mięśni. Jednak wraz z nasilaniem się stanu zubożenia potasowego dochodzi do migotania przedsionków. Jest to niebezpieczne, ponieważ dochodzi do zaburzenia rytmu nadkomorowego i komorowego, które mogą doprowadzić nawet do nagłej śmierci.

Skutkiem hipokaliemi jest adynamia mięśniowa charakteryzująca się bolesnymi skurczami mięśni, zaparciami i efektem tzw.: „żabiego brzucha”, a nawet porażeniem nerwów. Skutkiem mały poziomu potasu jest osłabienie ścięgien, nefropatia hipokaliemiczna (bardzo obfite wydalanie moczu) oraz zasadowica nieoddechowa.

Leczenie:

W tym przypadku najistotniejsze jest uzupełnienie niedoboru potasu. Żeby to osiągnąć, należy stosować preparaty zawierające jony potasu. W przypadku łagodnych stanów chorobowych można podawać je w formie doustnej, kiedy jednak hipokaliemia występuje w ostrej postaci warto zastosować dożylną terapię. Szybkie zdiagnozowanie niepożądanego stanu i rozpoczęcie leczenia jest ważne szczególnie ze względu na ochronę mięśnia sercowego.

Profilaktyka:

Tę zaleca się osobom przyjmującym leki diuretyczne. Trzeba tu mieć na uwadze możliwe ryzyko wystąpienia hipokaliemi przy dolegliwościach powodujących odwodnienie organizmu. W delikatnych stanach niedoboru wystarczyć może wzbogacenie diety w składniki bogate w potas. Są to między innymi:

• produkty zbożowe: kasza gryczana, jęczmienna, otręby pszenne, płatki kukurydziane, płatki owsiane, pszenne,
• pieczywo żytnie, pieczywo chrupkie, chleb pumpernikiel;
• suche nasiona roślin strączkowych;
• ryby;
• warzywa: ziemniaki, surowe buraki, brukiew, bakłażany, cukinie, czosnek, koperek zielony, pomidory, szpinak, bób,
• botwinka (boćwina), chrzan, groszek zielony, kalarepa, pietruszka, grzyby, keczup, koncentrat pomidorowy;
• owoce: agrest, banany, brzoskwinie, morele, porzeczka czerwona, porzeczka czarna, winogrona, ananasy, suszone
• owoce, soki i koncentraty owocowe;
• wyroby cukiernicze: kakao, czekolada, chałwa, orzechy, rodzynki, makowiec;
• mięso i jego przetwory.