Dyzenteria

Dyzenteria lub czerwonka to ostra choroba zakaźna jelit, głównie jelita grubego. Brak leczenie może prowadzić do śmierci.

Dyzenteria jest chorobą sezonową pojawiającą się przeważnie pod koniec lata lub wczesną wiosną. Może ją wywołać pałeczka Shigella. Charakterystyczny jej objaw to uporczywa biegunka, często śluzowo-krwista oraz owrzodzenie jelita grubego.

Na powstanie tej choroby ma wpływ infekcja pierwotniakowa, wirusowa, inwazja pasożytów lub podrażnienie chemiczne. Dodać można jeszcze do czynników zakażenie amebą Entamoeba histolytica. Najczęściej szigelozę (odmianę dyzenterii) wywołują następujące bakterie: Shigella sonnei, Shigella flexneri, Shigella dysenteriae oraz Shigella boydii.

Człowiek zaraża się w następstwie przeniesienia zarazków z rąk, drogą pokarmową lub oralno-fekalną. Ma to przeważnie miejsce u osób niedbających o higienę lub tych, które rzadko myją ręce. Może także dojść do zakażenia przez spożycie zakażonego pokarmu, m.in. warzyw, owoców czy mleka. Nosicielem zwykle jest chory człowiek.

Chorobę przenoszą też muchy i owady. Czerwonka występuje na całym świecie jednak największą zachorowalność rejestruje się w krajach o gorącym klimacie.

Na początku pojawia się biegunka i obecność krwi w śluzie w stolcu. Towarzyszy temu częste oddawanie luźnych stolców oraz przyspieszony pasaż jelitowy. Chorobie mogą towarzyszyć krwawe wymioty. Objawy uzależnione są od rodzaju czynnika, który spowodował to schorzenie.

W jej trakcie pojawia się chwilowa nietolerancja laktozy, wywołana uszkodzeniem nabłonka jelitowego. Owrzodzeniu jelita grubego towarzyszy ból brzucha. W rzadkich przypadkach choroba ta nie ma żadnych objawów. Posiada ona swoją postać przewlekłą, która utrzymuje się do 10 lat. Aż 10% zakażonych bakterią staje się nosicielem choroby. Najczęściej objawy ustępują po 5-10 dniach. Przebycie dyzenterii nie uodparnia na kolejne zachorowanie.

Powikłania są rzadkie i przeważnie dotyczą osób ze słabą odpornością lub niską wagą. Powikłania mogą dotyczyć: bakteriemii, zapalenia spojówki i rogówki, nieropnego zapalenia stawów, zespołu hemolityczno-mocznicowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz trombocytopenii. około 10% przypadków czerwonki kończy się zgonem.

Diagnoza opiera się na wykryciu zarazków w stolcu i zaobserwowanie owrzodzeń w jelicie grubym. Można wykonać test na ukrytą krew w stolcu. Profilaktycznie zaleca się dbanie o higienę osobistą i częste mycie rąk. Ważne jest także mycie owoców i warzyw przed spożyciem.

W leczeniu niezwykle ważne jest nawadnianie organizmu i wyregulowanie strat w gospodarce elektrolitowo-wodnej organizmu. Podaje się bakteriostatyki, antybiotyki. Po 3 dniach od ustąpienia objawów wykonuje się ponowne badanie stolca. W tym czasie pacjent powinien wydalić wszystkie zarazki.

Nieleczona dyzenteria prowadzi do wycieńczenia i śmierci między innymi z powodu nadmiernego odwodnienia organizmu. W Polsce istnieje nakaz zgłaszania i rejestracji przypadków wystąpienia czerwonki. Rejestrację prowadzą okręgowe stacje sanitarno-epidemiologiczne.