Choroby tarczycy

Tarczyca to gruczoł odpowiedzialny za produkowanie hormonów. Coraz więcej osób cierpi na choroby tarczycy, których efektem mogą być np. zaburzenia produkcji hormonów.

Tarczycę nazywa się także gruczołem tarczowym i znajduje się na szyi po obydwóch stronach krtani i leży pod górnym odcinkiem tchawicy. W skład tego organu wchodzą dwa płaty boczne oraz część środkowa zwana węziną. Czasami zaobserwować można trzeci płat nazywany płatem piramidowym.

Funkcje tarczycy

Tarczyca odpowiada przede wszystkim za produkcję hormonów: trójjodotyroniny, tyroksyny, kalcytoniny. Regulują one pracę i funkcje organizmu. Dodatkowo organ ten wpływa na prawidłowy wzrost i rozwój człowieka, bierze udział w procesach przemiany materii i energii, ma też duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju centralnego układu nerwowego oraz układu kostnego. Dzięki niemu prawidłowo funkcjonuje układ pokarmowy a białka, węglowodany, fosfor i wapń skutecznie się wchłaniają. Tarczyca wpływa też na właściwą sprawność fizyczną organizmu człowieka, odpowiada za pracę mięśni serca oraz za transport wody i gospodarkę wapniowo - fosforanową. Funkcja tarczycy polega również na wyłapywaniu jodu z krwi, a także odpowiada za syntezę hormonów i uwalnianie ich do krwi.

Badania tarczycy

Badanie wykonuje się laboratoryjnie. Oznacza się w nich poziom hormonów we krwi, takich jak tyreotropina - TSH, a także tzw. wolna trójjodotyronina - FT3 oraz wolna tyroksyna - FT4. Warto też przeprowadzić badanie wolnej formy hormonów T3 i T4, dlatego że białka, z którymi łączą się we krwi, byłyby w stanie zaburzyć wynik badania. Jeśli poziom TSH jest zwiększony, oznacza to niedoczynność tarczycy, a jeśli zmniejszony to mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy. Natomiast jeśli poziom FT3 i FT4 jest poniżej normy, wskazuje to na niedoczynność tarczycy, a jeśli są powyżej normy, świadczy to o nadczynności tarczycy. Wykonuje się także ultrasonografię tarczycy, radioizotopowe badanie tarczycy, czyli scyntygrafię (SCC), a także cienkoigłową biopsję aspiracyjną. Dzięki ultrasonografii można stwierdzić, jakie zaszły zmiany w obrębie tarczycy. Pozwala to na wykrycie drobnych guzków oraz ocenę wielkość wola. Jest to badanie bezpieczne. Radioizotopowe badanie tarczycy jest w stanie stwierdzić, gdzie znajduje się wola, jego wielkość, a także określić charakter guzków. W badaniu tym korzysta się z izotopów promieniotwórczych, a przeciwwskazaniem do jego wykonania jest ciąża i czas karmienia piersią. Cienkoigłowa biopsja aspiracyjna umożliwia pobranie fragmentu chorej tkanki w celu oddania jej do badania histologicznego, dzięki temu możliwe jest określenie, czy zaszły zmiany nowotworowe.

Zapobieganie chorobom tarczycy

W przypadku profilaktyki wskazane jest zachowanie odpowiedniej diety. Ważne by zaopatrywała ona organizm w jod, który bierze udział w procesie wytwarzania hormonów tarczycy. Dziennie organizmowi powinno się dostarczać około 150 mikrogramów tego pierwiastka. Produkty niestety ubogie są w ten składnik. Występuje on w rybach morskich, owocach morza, wołowinie, wieprzowinie, rzodkiewce, płatkach owsianych. W sklepach można również kupić sól jodowaną, jednak jest ona niezdrowa i nie można przesadzać z jej spożywaniem. Najlepiej solić już po ugotowaniu posiłku, ponieważ jod może wyparować w trakcie gotowania. Powietrze w regionach morskich bogate jest w ten pierwiastek więc w celu uzupełnienia go warto wybrać się właśnie w takie rejony. Trzeba zadbać także o dobre samopoczucie i unikanie nadmiaru stresu, który również wpływa negatywnie na tarczycę i cały organizm człowieka. Należy również unikać nadużywania wykonywania badań rentgenowskich, ponieważ zbyt duże dawki promieniowania mogą negatywnie wpływać na pracę tarczycy. Badania rentgenowskie należy wykonywać wtedy, gdy są konieczne i nie ma możliwości zrobienia innego badania. Jednak niektórym chorobom tarczycy nie da się zapobiegać.

Choroby tarczycy

Choroby tarczycy są częstą dolegliwością spotykaną przeważnie wśród kobiet. Mimo wszystko mężczyźni także powinni ją badać. Bagatelizowanie tego może doprowadzić do przykrych konsekwencji. Choroby tarczycy to niedoczynność, nadczynność, zapalenia tarczycy, wole obojętne, guzki tarczycy oraz nowotwory tarczycy, są one związane z niewłaściwą budową funkcjonowaniem tarczycy.

Nadczynność tarczycy nazywana jest też hipertyreozą. To zaburzenie czynności tarczycy, powstałe w wyniku wydzielania zbyt dużej ilości hormonów przez tarczycę. Rozróżnia się wiele czynników tej choroby. Nadczynność tarczycy występuje w chorobie Gravesa - Basedowa, ale także pojawia się w przypadku wola guzkowego nadczynnego, nazywanego chorobą Plummera.

Niedoczynność tarczycy inaczej nazywana jest hipotyrezą. W tej chorobie tarczyca wydziela za małą ilość hormonów. Przyczyną może być m.in. niedobór jodu, który jest potrzebny do wytwarzania hormonów, uszkodzenie tarczycy spowodowane przewlekłym zapaleniem, a także w wyniku używania jodu promieniotwórczego w leczeniu nadczynności tarczycy. Niedoczynność to także efekt operacji tarczycy lub stosowanie radioterapii w okolicach szyi oraz wady genetyczne.

Wole obojętne to powiększenie tarczycy, ale hormony wydzielane są prawidłowo. Pojawia się przy okazji innych chorób tarczycy. Jeżeli nie ma jednak innych objawów, to jest to wole obojętny. Za jego przyczynę uważa się niedobór jodu, ale także nadmiar jodu oraz predyspozycje genetyczne. Związki wolotwórcze zawarte są także w zanieczyszczeniach przemysłowych, np. związki rtęci, fenole, a także zawierają je niektóre warzywa, np. kapusta, kalafior i rzodkiew.

Zapalenia tarczycy stanowią wiele różnych chorób tego gruczołu. Rozróżnia się zapalenie ostre, podostre i przewlekłe. Przyczyną ostrego zakaźnego zapalenia tarczycy, są też bakterie, np. gronkowce. W przypadku ostrego zapalenia tarczycy może być to krwotok do gruczołu, który tworzy się samoistnie lub jest wynikiem urazu szyi. Podostre zapalenie tarczycy inaczej nazywane jest chorobą de Quervaina. Przyczyny tego stanu nie są jeszcze znane. Prawdopodobnie wywołują ją infekcje wirusowe. W wyniku tej choroby rozwijają się w tarczycy zmiany zapalne. Natomiast postacią przewlekłego zapalenia tarczycy jest choroba Hashimoto, która jest przewlekłym limfocytowym zapaleniem tarczycy. Przyczyny powstawania tej choroby nie są dokładnie poznane, jednak uważa się, że może się ona rozwijać w wyniku zaburzeń układu immunologicznego.

Nowotwory tarczycy są stosunkowo rzadkie. Występują pod postacią łagodną, np. w przypadku gruczolaków oraz jako nowotwory złośliwe, czyli raki. W niektórych przypadkach gruczolaki mogą przerodzić się w nowotwory. Przyczyną raka tarczycy może być nadmiar lub niedobór jodu, czynniki genetyczne, napromieniowanie okolic szyi, zwłaszcza w dzieciństwie oraz nadmierna stymulacja tarczycy przez tyreotropinę.

Leczenie chorób tarczycy

Chorób tarczycy leczy się na wiele sposobów. Poprzez leczenie farmakologiczne, w którym podaje się leki wpływające na zdolność wydzielniczą tarczycy lub leczenie chirurgiczne. Czasem stosuje się też leczenie jodem radioaktywnym.
Choroby tarczycy występują dość często i nie należy ich lekceważyć. Należy zgłosić się do lekarza, który postawi właściwą diagnozę i będzie można rozpocząć odpowiednie leczenie.