Zespół jelita drażliwego (IBS - irritable bowel syndrome) jest to najczęstsza przewlekła choroba jelit, zaliczana do schorzeń cywilizacyjnych. Jej głównymi objawami są zaburzenia rytmu wypróżnień, bóle brzucha oraz wzdęcia. Często towarzyszą im zaburzenia psychiczne, bóle głowy, zaburzenia miesiączkowania, uczucie zmęczenia.
Szacuje się, że dotyczy od 10% do 15% populacji i najczęściej pojawia się po 25 roku życia, gównie u kobiet. Ze względu na przewagę niektórych dolegliwości wyróżnia się 4 postaci według kryteriów rzymskich: z biegunką, z zaparciami, mieszaną i nieokreśloną. Przyczyny powstania IBS nie są znane. Przypuszcza się, że schorzenie może być spowodowane uszkodzeniem nabłonka jelit po uprzednio przebytej infekcji układu pokarmowego, nadmiernym rozrostem flory bakteryjnej, a także zaburzeniami czucia trzewnego.
Ogólne zalecenia dietetyczne
Większość chorych skarży się na nasilenie dolegliwości tuż po posiłku i ich ustąpienie po wypróżnieniu. W związku z tym powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedni dobór produktów i sposób ich spożywania. Obowiązują ogólne zasady zdrowego żywienia. Obfite posiłki należy zastąpić małymi porcjami przyjmowanymi w krótszych odstępach czasu, bez pośpiechu. Nadmiar pożywienia zgromadzony w przewodzie pokarmowym powoduje zaburzenia trawienia i prowadzi do nadmiernej fermentacji cukrów, a co za tym idzie skutkuje podrażnieniem błony śluzowej jelit, wzdęciami i bólami brzucha. Dietę należy wzbogacić o produkty roślinne głównie gotowane, niskoprzetworzone oraz odpowiednie ilości wody.
Postać przebiegająca z zaparciami
Podstawą leczenia jest dieta lekkostrawna, wzbogacona o odpowiednią ilość błonnika (do 20-30 gram/dobę) pod postacią np.: otrąb pszennych, kasz, ciemnego pieczywa, brązowego ryżu, warzyw i owoców, które powinny występować w każdym posiłku. Mile widziane są potrawy gotowane na parze, pieczone. Dodatkowo niezbędna jest regularna aktywność fizyczna oraz spożywanie odpowiedniej ilość wody (do 3 litrów/dobę).
Postać przebiegająca z biegunkami
W przypadku zespołu jelita drażliwego przebiegającego z biegunkami należy unikać pokarmów potencjalnie przyspieszających perystaltykę jelit. Dieta powinna być uboga w produkty bogate w błonnik, rośliny strączkowe i owoce mające właściwości wzdymające takie jak: gruszki, czereśnie, śliwki. Zalecane jest także unikanie ostrych przypraw, napojów gazowanych, kawy i alkoholu. Można uzupełnić swój jadłospis o pokarmy zawierające mąkę ziemniaczaną, np. kisiel, żelatynę lub ryż, które mają właściwości łagodzące i zmniejszające perystaltykę.
Gdy dieta zawodzi
Dieta jest podstawą leczenia zespołu jelita drażliwego. Jednak jest to kwestia bardzo indywidualna, a do zadowalających wyników zazwyczaj dochodzi się metodą prób i błędów. Na początkowych etapach warto wspomóc się ogólnodostępnymi lekami bez recepty. Przydatne mogą okazać się preparaty rozkurczowe lub przeciwwzdęciowe np. Espumisan, który zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazu zawartych w masach pokarmowych i powoduje ich pękanie. Dodatkowo nie jest wchłaniany z przewodu pokarmowego co ogranicza ryzyko podrażnienia jelit. Postępowanie niefarmakologiczne obejmuje techniki relaksacyjne oraz wsparcie psychologiczne. Pamiętajmy także o konsultacji lekarskiej, która jest niezbędna by wykluczyć inne możliwe przyczyny tego typu dolegliwości.
Co o tym sądzisz?