Fentanylum jest substancją działającą bardzo silnie przeciwbólowo i anestezjologicznie. Fentanylum jest agonistą receptorów opioidowych. Stymuluje produkcję serotoniny i ogranicza stężenie endorfin w osoczu. Fentanylum oddziałuje bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy. Fentanylum wykazuje działanie natychmiastowe po podaniu dożylnym, lecz krótkie do 20-30 minut. Po podaniu doustnym zaczyna działać po 3-60 minutach, ale utrzymuje się do 6 godzin. Małe dawki wywołują znieczulenie, senność, zanik lęku. Natomiast duże dawki powodują halucynacje wzrokowe, omamy czuciowe, silne złudzenia przestrzenne związane z zanikaniem impulsów nerwowych, zanik lęku, znieczulenie fizyczno-psychiczne, odmienne stany świadomości związane z zaburzeniami pracy mózgu (zwłaszcza podwzgórza). Fentanylum działa przeciwbólowo, odcinająć pacjenta os zewnętrznego świata i wprowadzając go w tzw. sen na jawie. Zanik działania tej substancji powoduje rozdrażnienie, lęk, a także urojenia. Przedawkowanie doprowadza do śmierci.
Zastosowanie:
- leczenie ostrego bólu;
- leczenie przewlekłego bólu;
- anestezjologia - w czasie znieczulenia oraz w premedykacji.
Przeciwwskazania:
Nie należy stosować fentanylu w przypadku nadwrażliwości na lek, a także podczas jednoczesnego leczenia inhibitorami MAO. Jeśli chory nie jest wentylowany mechanicznie może wystąpić depresja oddechowa i choroby zaporowe płuc. Należy zachować ostrożność u pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, miastenią, niedoczynnością tarczycy, ciężkim upośledzeniem czynności wątroby jak również u pacjentów z astmą (z uwagi na możliwość wystąpienia skurczu oskrzeli). Fentanyl nie może być zastosowany przy operacjach cesarskiego cięcia do czasu wydobycia płodu. Fentanyl przechodzi do mleka matki.
Działania niepożądane:
Depresja ośrodka oddechowego, czasami nudności, wymioty, bradykardia, hipotonia, wyjątkowo skurcz oskrzeli. Po dużych dawkach obserwuje się niewielką sztywność mięśni klatki piersiowej, co może utrudniać sztuczną wentylację.
Powrót do listy