Ephedrini hydrochloridum stosuje się jako stymulant, reduktor apetytu, lek w przypadku nieżytu nosa, a także w przypadku niedociśnienia związanego z narkozą, ponadto jest preparatem zwiększającym koncentrację i uwagę. Efedrynę można odnaleźć w roślinach typu przęśl oraz w cisie.
Efedryna zwiększa przemianę materii. Bywa stosowana jako środek dopingujący oraz jako mocny i skuteczny środek odchudzający (w formie ECA). Efedryna zwiększa ciśnienie tętnicze krwi, siłę skurczy serca, przyspiesza jego akcję; wpływa na rozszerzenie oskrzeli; działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy; zwiększa przepływ krwi w tętnicach wieńcowych i mózgowych oraz zaopatrujących mięśnie prążkowane; zmniejsza przepływ przez tętnice trzewne oraz zaopatrujące skórę.
Efedryna działaniem przypomina adrenalinę, lecz nie rozkłada się w układzie pokarmowym.
Skutki uboczne:
Najczęściej występują przy regularnym stosowaniu (iniekcje, bądź przyjmowanie doustne), rzadziej w przypadku okresowego korzystania z inhalatorów zawierających efedrynę (np. do nosa). Możliwe efekty uboczne stosowania efedryny:
- nieprawidłowości kardiowaskularne: tachykardia, arytmia serca, choroba wieńcowa, wazokonstrykcja, nadciśnienie;
- zmiany dermatologiczne: zaczerwienienie skóry, pocenie się, trądzik (wysypki skórne);
- rozstrój żołądka: nudności, utrata apetytu;
- układ moczowo-płciowy: zwiększone wydalanie moczu z powodu zwiększonego ciśnienia krwi;
- układ nerwowy: niepokój, chaotyczność (zmieszanie), bezsenność, umiarkowana euforia, manie i halucynacje (rzadko, pod warunkiem wcześniej występujących psychicznych zaburzeń), wrogość (drażliwość), mrowienie (nieudokumentowane), paranoja, pobudzenie psychomotoryczne (zwłaszcza kiedy przyjmowana z kofeiną);
- układ oddechowy: duszności, obrzęk płuc;
inne: podniesiona średnio o 1 °C temperatura ciała (działanie termogeniczne), zawroty głowy, ból głowy, drżenie (zwłaszcza rąk), hiperglikemia, suchość w ustach.
Przedawkowanie może prowadzić do śmierci (m.in. przez obciążenie serca), aczkolwiek w przypadku zażycia zalecanej dawki ( < 60 mg – zależne też od masy ciała) rzadko występują efekty niepożądane.
Przyjmowanie wysokich dawek efedryny może prowadzić do uszkodzenia mózgu z powodu ciągłego oddziaływania na neurotransmitery; może także powodować uszkodzenia naczyń krwionośnych z powodu towarzyszącego nadciśnienia. Efedryna może powodować zmniejszenie napięcia mięśniowego oraz psychozy paranoidalne. Badania na zwierzętach wskazują na możliwość uszkodzeń mózgu, mogących prowadzić do „tików” podobnych do występujących w chorobie Parkinsona. Istnieją podejrzenia nadwrażliwości na efedrynę u osób przyjmujących ją wcześniej
Neurotoksyczność:
Ponieważ efedryna jest substancją sympatykomimetyczną, podobną strukturalnie oraz pod względem aktywności do amfetamin, efedryna bywa używana jako prekursor do produkcji narkotyków (metamfetaminy i metkatynonu). Efedryna ze względu na swoje właściwości pobudzające bywa używana jako domieszka do narkotyków np. dostępny w USA „uliczny” narkotyk zwany Cloud Nine, uważany za „całkowicie naturalny” odpowiednik MDMA (Ecstasy) zawiera w swym składzie efedrynę.
Zbadane zostało, czy może powodować ona podobne efekty neurodegeneracyjne do amfetamin. W poszczególnych badaniach porównano poziom takich neurotransmiterów jak serotonina, dopamina, glutaminian – kwas glutaminowy czy epinefryna przy równoległej administracji efedryny oraz różnych amfetoaminopodobnych substancji. W badanym obszarze efedryna nie wykazała działania neurotoksycznego. Stwierdzono, że efedryna zwiększa poziom uwalniania dopaminy w minimalnym stopniu w porównaniu z identyczną dawką dekstroamfetaminy. Słabsze działanie efedryny na układ nerwowy wynika prawdopodobnie z utrudnionego przenikania bariery krew-mózg.
Powrót do listy