Meningokoki, określane także jako dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, to bakterie gram-ujemne odpowiedzialne za meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz posocznice (sepsę). Przyczyniają się także do zapalenia płuc, zatok, spojówek, osierdzia czy stawów. Istnieje wiele odmian tej bakterii, jednak w Polsce najbardziej popularne są te z grupy B i C.
Czynniki ryzyka
Wiek
Szczególne zagrożenie występuje w przypadku noworodków oraz dzieci do 5 lat, które nie mają jeszcze całkowicie rozwiniętego systemu odpornościowego. Do kolejnej grupy ryzyka zalicza się młodzież między 11. a 24. rokiem życia. Właśnie wtedy w ich organizmie tworzą się zmiany związane z dojrzewaniem, przez zwiększa się u nich ryzyko wystąpienia zakażenia.
Zbiorowiska ludzi i styl życia
Przebywanie w pomieszczeniach, w których znajduje się duża liczba osób zwiększa ryzyko zachorowania. Są to warunki, w których bakterie mają możliwość szybkiego rozprzestrzeniania się. Duże znaczenie ma również styl życia i codzienne nawyki. Jedząc z kimś tę samą kanapkę lub pijąc wodę z tej samej butelki,zwiększmy ryzyko zakażenia się bakteriami.
Podróże
W Polsce największe ryzyko zakażenia się meningokokami przypada na okresy zimowe i wiosenne. W niektórych państwach jednak takie ryzyko występuje przez cały rok. Przykładem takiego regionu jest część Afryki leżąca na południe od Sahary. To właśnie tam odnotowuje się najwyższy wskaźnik zachorowalności.
Pozostałe czynniki
W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się również osoby cierpiące na asplenie, czyli anatomiczny lub czynnościowy brak śledziony oraz takie, które borykają się z chorobami immunologicznymi.
Droga zakażenia
Do zakażenia meningokokami dochodzi drogą kropelkową oraz przez bezpośredni lub pośredni kontakt z chorym, lub nosicielem bakterii. Patogen ten żyje w jamie nosowo-gardłowej i występuje tylko u ludzi.
Diagnoza
Przede wszystkim należy wykonać podstawowe badania, do których zalicza się pomiar temperatury czy zmierzenie ciśnienia. Następnie wykonywana jest punkcja lędźwiowa. W jej trakcie pobierany jest płyn rdzeniowy, w którym mogą znajdować się bakterie. Jeśli w badaniu mikroskopowym będą one widoczne oznacza to potwierdzenie diagnozy zakażenia meningokokami.
Leczenie zakażenia meningokokami
Brak leczenia tej choroby może stwarzać zagrożenie dla życia. W związku z tym musi ono zostać podjęte jak najszybciej. W leczeniu korzysta się przede wszystkim z antybiotyków takich jak: penicylina, ampicylina, chloramfenikol czy ceftriakson. U dzieci stosowane są również kortykosteroidy.
Komplikacje
Za późno leczone zakażenie może spowodować m.in.:
- uszkodzenia mózgu
- utratę słuchu
- wodogłowie
- zapalenie mięśnia sercowego
- padaczkę
- krwiaka opłucnej
Profilaktyka
W celu zapobiegania meningokokom najczęściej stosuje się szczepienie. Jednak szczepionki chronią tylko przed meningokokami z grupy B, ponieważ nie ma jeszcze ich odmiany chroniącej przed patogenami z innych grup. Przede wszystkim szczepi się osoby, które są najbardziej narażone na powstanie tej choroby. Profilaktyka powinna uwzględniać również przestrzeganie podstawowych zasad higieny osobistej.
Powrót do listy