Zaćma, określana także jako katarakta to zmętnienie soczewki oka, przez co występują trudności z wyraźnym widzeniem. Zaawansowane przypadki tej choroby mogą prowadzić nawet do ślepoty. Jej odmiana, zwana starczą, dotyczy głównie osób, które ukończyły 50 rok życia i cierpi na nią niemal 70% społeczeństwa, które przekroczyło siódmą dekadę życia.
Przyczyny
Na chwilę obecną nie wiadomo konkretnie, co odpowiada za powstawanie zaćmy starczej. Wiadomo jedynie, że zmętnienie soczewki to skutek starzenia się, powstawanie zmian metabolicznych organizmu oraz działania tzw. wolnych rodników tlenowych, które powstają w następstwie kontaktu ze światłem, a głównie z promieniami słonecznymi.
Niekiedy katarakta powstaje także wskutek stanu zapalnego błony naczyniowej, urazów gałki ocznej lub długotrwałego przyjmowania niektórych leków takich jak glikokortykosteroidy. W niektórych przypadkach towarzyszy ona cukrzycy i krótkowzroczności lub jest uwarunkowana genetycznie.
Etapy zaćmy starczej
Katarakta może rozwijać się przez dłuższy czas i gdy zmętnienie nie jest znaczne lub nie utrudnia jeszcze widzenia, to taki stan nazywany jest zaćmą początkową. Kiedy choroba postępuje i zajmuje coraz większą część soczewki oka, prowadzi to do upośledzenia wzroku i mamy już do czynienia z kataraktą zaawansowaną.
Wyróżnia się także zaćmę dojrzałą, która charakteryzuje się całkowitym zmętnieniem soczewki i niedojrzałą, będącą przyczyną ślepoty.
Rodzaje katarakty starczej
Zależnie od lokalizacji zmętnienia soczewki oka rozróżnia się zaćmy na:
Jądrowe - jak sugeruje nazwa, zmiany występują w jądrze soczewki, barwiąc je na charakterystyczny brunatny kolor, zdarza się, że powoduje ?podwójne widzenie? i krótkowzroczność;
Korowe - zmętnienie obejmuje głównie zewnętrzną część soczewek;
Podtorebkowo czaszowate - zlokalizowana pod tylną torebką soczewki, przez co już od początkowej fazy rozwoju może upośledzać widzenie.
Istnieją przypadki, gdy zaćma rozwija się szybciej w jednym niż w drugim. Katarakta starcza przybiera najczęściej postać mieszaną, łącząc dwa lub trzy z wymienionych powyżej jej rodzajów.
Diagnostyka i leczenie zaćmy starczej
Lekarz może dokonać wstępnego rozpoznania tej choroby już na etapie rozmowy z pacjentem na podstawie charakterystycznych dla niej objawów. W celu potwierdzenia przeprowadza się badanie wziernikiem okulistycznym, przy rozszerzeniu źrenicy oka. W przypadku gdy choroba jest w zaawansowanym stadium, to może wystąpić potrzeba wykonania badania ultrasonograficznego w tzw. prezentacji B.
Na chwilę obecną nie istnieje farmakologiczna metoda leczenia zaćmy. Osobom, u których stwierdzono jej początkową fazę, często przepisuje się krople, dzięki którym można spowolnić jej rozwój, ale mimo wszystko jedynym skutecznym i trwałym rozwiązaniem jest leczenie operacyjne. Do niedawna powszechny był pogląd, że zabiegowi powinny poddawać się jedynie osoby z dojrzałą i daleko posuniętą kataraktą, teraz jednak przeprowadza się leczenie, nawet kiedy schorzenie to jest mało rozwinięte. Zazwyczaj stosuje się je wtedy, kiedy zmętnienie soczewki powoduje odczuwalne w codziennym życiu pogorszenie jakości widzenia. W Polsce na miliom mieszkańców, co roku przypada aż 3 tysiące takich zabiegów.
Dzięki nowoczesnym metodom możliwe jest usunięcie uszkodzonej soczewki za pomocą ultradźwięków i zastąpić ją sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. Takie leczenie umożliwia przeprowadzenie operacji poprzez małe nacięcie i przy miejscowym znieczuleniu, bez konieczności podawania narkozy.
Chociaż zaćma starcza jest powszechnie występującą chorobą, to ponad 90% zabiegów, mających za zadanie ją usunąć, kończy się pełnym powodzeniem i pacjent odzyskuje sprawność widzenia.
Powrót do listy