Zwana także amebozą, to pasożytnicza choroba inwazyjna przewodu pokarmowego, za którą odpowiedzialne są Entamoeba histolytica, czyli pierwotniaka należące do rodziny Entamoebidae. Choroba ta może przebiegać pod różnymi postaciami: bezobjawowo, w formie zakażenia z różnymi objawami klinicznymi o różnym nasileniu (od biegunki do dyzenterii), jako postać przewlekła z okresami remisji i zaostrzeń naprzemiennie, jako postać pozajelitowa z tworzeniem ropni. Przy postaci bezobjawowej dochodzi do przewlekłego wydalania cyst wraz z kałem, bez żadnych objawów zakażenia.
Cechami charakterystycznymi ostrej pełzakowicy jelitowej są kolka, bóle brzucha, biegunka ze śluzem i krwią, mdłości, wzdęcia i podwyższona temperatura ciała. Przewlekła pełzakowica jelitowa przypomina choroby zapalne jelit i objawia się okresową biegunką z krwią i śluzem, nadwrażliwością jelit, utratą wagi, anemią i stanami podgorączkowymi. Amoeboma, czyli ziarniniaki w kątnicy lub pełzakowy guz okrężnicy są wynikiem przewlekłego pełzakowego zapalenia błony śluzowej. Za ich sprawą dochodzi do niedrożności kątnicy. W diagnozie można je pomylić z rakiem kątnicy. Ropień pełzakowy to ropień przerzutowy z jelita grubego, który najczęściej tworzy się w wątrobie i może się pojawić, mimo że wcześniej nie było żadnych objawów jelitowych (może pojawić się też w opłucnej, osierdziu, w uszkodzonej skórze brzucha lub krocza). Objawia się bólem, uciskiem, gorączką, dreszczami, osłabieniem i spadkiem wagi ciała.
Rozpoznanie: Dokonuje się go za pomocą badania kału na obecność żywych lub martwych pasożytów, badanie wycinków z błony śluzowej jelita na obecność cyst lub występowanie charakterystycznych owrzodzeń. Chorzy po rozpoznaniu pełzakowicy powinni zostać odizolowani. Pełzak okrężnicy jest powszechny w strefach tropikalnych i subtropikalnych,
W Polsce występuje u ok. 2% populacji, zwłaszcza osób, którzy te strefy w przeszłości odwiedzili lub mieli kontakt z ludźmi tam przebywającymi - najwięcej przypadków czerwonki pełzakowatej występuje wśród mieszkańców miast portowych i wybrzeża.
Leczenie: Prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza. Stosowane leki są dość toksyczne. Pełzakowica nieleczona prowadzić może nawet do zgonu z powodu toksycznego uszkodzenia układu krążenia i innych narządów, z powodu licznych przewlekłych ropni śródnarządowych lub w wyniku odwodnienia czy obfitych krwotoków. Podaje się chlorochiny, emetyny, hydroksychinoliny, metronidazol, tynidazol, paromomycynę oraz inne leki przeciw pierwotniakom.
Zapobieganie pełzakowicy: W profilaktyce tego schorzenia najważniejsza jest prawidłowa higiena osobista, odpowiedni stan sanitarny wody, tzn. ochrona wody przed kontaktem z odchodami (np. z szambem), gotowanie wody pitnej, ochrona środków spożywczych przed owadami przenoszącymi pasożyty i jego cysty (muchy, osy).
Powrót do listy