Nadczynność gruczołów przytarczycznych wywołana jest przeważnie przez nadmierne wytwarzanie PTH, czyli parathoromonu. Wiąże się to ze wzmożoną aktywnością gruczolaka przytarczyc. Rozróżnia się nadczynność pierwotną, czyli pierwszorzędową, wtórną, czyli drugorzędową oraz nadczynność trzeciorzędową.
Zadaniem gruczołów przytarczyc jest utrzymywanie tego by wapń w surowicy był na właściwym poziomie. W wypadku pierwotnej nadczynności gruczołów przytarczycznych produkowanie zbyt dużej ilości PTH powoduje podwyższenie stężenia wapnia we krwi. Pierwiastek ten zostaje wtedy wydalany przez nerki, a kości w następstwie jego zmniejszenia, ulegają osłabieniu.
Zmianą chorobową charakterystyczną dla nadczynności pierwotnej jest przekształcanie się jednego lub kilku gruczołów przytarczycznych w gruczolaki. Choć objawy nie muszę wystąpić u wszystkich pacjentów to w większości przypadków zauważa się m.in.: brak apetytu, bóle stawów i brzucha, nudności, osłabienie mięśni, ogólne zmęczenie oraz zaburzenia pamięci.
Nadczynność gruczołów przytarczycznych w pierwotnej formie może pojawić się pod kilkoma postaciami. Pierwsza z nich to jelitowo-żołądkowa i charakterystyczne dla niej są nawrotowe wrzody, które pojawiają się w żołądku i dwunastnicy. Czasami pojawia się także zapalenia trzustki. W przypadku postaci nerkowej może dojść do powstania kamieni nerkowych. Typ nadczynności dotykający kości przeważnie objawia się bólem, zaburzeniami w procesie kształtowania się kości, a także ich odwapnieniem.
Wtórna nadczynność gruczołów przytarczycznych powstaje z powodów niezwiązanych z samymi gruczołami. Czasami braki wapnia mogą bowiem być wywołane przez spożywanie jedzenia ubogiego w ten pierwiastek. Z kolei wytwarzane na normalnym poziomie ilości wapnia mogą okazać się niewystarczające dla kobiet okresie ciąży. Jeżeli zapomni się o przyjmowaniu uzupełniających dawek tego pierwiastka to może wystąpić ryzyko, że matka może przekazać chorobę swojemu dziecku.
Trzeciorzędowa nadczynność gruczołów przytarczycznych występuje bardzo rzadko jako reakcja na niedoczynność wtórną i spowodowane przez nią zmiany chorobowe w nerkach.
Rozpoznanie:
- skargi chorego,
- stwierdzonych zmian kostnych,
- podwyższenia stężenia wapnia w surowicy krwi,
- podwyższonego wydzielania parathormonu,
- a przede wszystkim przerostu któregoś z czterech gruczołów przytarczycznych.
Leczenie:
W tym przypadku operacyjnie usuwa się gruczolaka przytarczycy (powodującego nadmiar parathormonu) oraz farmakologicznie koryguje stwierdzone objawy chorobowych i zmian biochemicznych.
Powrót do listy