Cholestaza ciężarnych

Cholestaza ciężarnych jest chorobą, która może doprowadzić do zagrożenia życia dziecka i poronienia. Jest stosunkowo rzadka, bo dotyka 4% kobiet ciąży. Wstępne objawy to uporczywego świąd skóry dłoni i innych części ciała. Powodować ją mogą geny, ale głównie wywołuje ją nadwrażliwość na hormony płciowe. Pojawia się ok. 30 tygodnia ciąży i jest bardzo niebezpieczna dla płodu.

Cholestaza to choroba wątroby, która zaburza skutecznie jej pracę. Dochodzi w niej do zastoju w żółci (bilirubiny oraz fosfatazy alkalicznej) w drogach, które ją wyprowadzają.
Kwas żółciowy dostaje się do krwi i skutkuje to uszkodzeniem wątroby. Stwarza to zagrożenie zarówno kobiecie, jak i jej dziecku.

Winny jest podwyższony poziom hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu), szczególnie aktywnych w czasie ciąży.
Organizm kobiety reaguje nadwrażliwością, gdyż wątroba nie jest w stanie poradzić sobie z nadmiarem hormonów. Występuje uporczywe swędzenie dłoni, stóp, które stopniowo może obejmować także tułów, brzuch, szyję oraz twarz. Objawy nasilają się około 30. tygodnia ciąży, czyli w okresie poprzedzającym poród, bo wtedy stężenie hormonów jest najwyższe.

Grupy ryzyka:
Okazuje się, że choroba jest rodzinna i jest także efektem niewłaściwej diety. Nasze ryzyko zachorowania na cholestazę jest jeszcze większe, jeżeli mama lub siostra też na nią cierpiały. Zagrożona nią jest także ciąża mnoga oraz wcześnie przebyte choroby wątroby. Objawy tego schorzenia mijają w kilka dni po porodzie, ale mogą powrócić przy kolejnej ciąży.

Skutki:
Schorzenie zagraża głównie dziecku. W przypadku zauważenia pierwszych niepokojących objawów należy udać się do lekarza. Wczesne rozpoznanie choroby pozwoli uchronić dziecko i uniknąć licznych powikłań w ciąży. Zlekceważenie symptomów cholestazy może doprowadzić do wystąpienia stanu zagrożenia płodu i przedwczesnego porodu.
Ryzyko zgonu wewnątrzmacicznego rośnie wraz ze zbliżaniem się terminu porodu. Wysokie stężenie kwasów żółciowych powoduje spadek przepływu krwi z tlenem oraz do przedostania się pierwszych stolców dziecka do wód płodowych, a w konsekwencji do martwicy płodu.

W przypadku nieleczonej choroby powstaje szybsze starzenie się łożyska oraz krwotoki wewnętrzne po porodzie. Zaburzenia pracy wątroby to także problemy z produkcją czynników krzepnięcia krwi oraz wchłanianiem witaminy K - stąd większa podatność na krwawienia. Dlatego tak ważna jest szybka interwencja i rozpoczęcie leczenia.

Diagnoza:
Żeby ją stwierdzić, należy wykonać tzw. próby wątrobowe i wykluczyć inne przyczyny mogące świadczyć o żółtaczce, wirusowym zapaleniu wątroby czy złym wpływie niektórych leków przyjmowanych w ciąży. To podwyższone stężenie kwasów żółciowych oraz enzymów (ASPAT, ALAT, fosfatazy alkalicznej i bilirubiny) informuje nas o uszkodzeniu wątroby i możliwości wystąpienia choroby.

Szybka interwencja:
Po zdiagnozowaniu cholestazy konieczne jest pozostanie w szpitalu aż do porodu. Zarówno matka, jak i dziecko muszą być stale monitorowane. Dzięki temu zmniejszy się ryzyko komplikacji porodowych. By złagodzić objawy choroby, zostaje wdrożone leczenie farmakologiczne.

W leczeniu korzysta się z leków przeciwhistaminowych oraz kwasów ursodeoksycholowych, które obniżają stężenie żółci w wątrobie. Przyjmuje się leki sterydowe, glukozę i witaminę C. Przy pobieraniu krwi sprawdza się także funkcjonowanie wątroby.

Kontrola płodu:
Obserwacja płodu odgrywa kluczową rolę. Głównie dlatego, że dziecko jest narażone na różnego rodzaju konsekwencje. Łożysko szybciej się starzeje, dlatego od 34. tygodnia ciąży częściej przeprowadza się badania płodu (KTG, test Maninga, badania laboratoryjne, USG). Konieczne jest kontrolowanie ruchliwości malca w brzuchu.

Możliwość przyspieszenia porodu:
Jeżeli lekarz stwierdzi cholestazę oraz nasilające się objawy (pogorszenie stanu zdrowia matki i dziecka, podejrzenie niedotlenienia płodu, żółtaczka, narastanie świądu, pogorszenie wyników badań) to jest to wskazaniem do wywołania wcześniejszego porodu.

Przyspiesza się wtedy rozwój ważnych do życia organów dziecka (np. płuc) i rozwiązuje ciążę w ok. 36. tygodniu jej trwania. Im ciąża bardziej zaawansowana, tym cięższe są powikłania. Jednak wcześniejsze rozpoznanie choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia skutkuje często naturalnym porodem.

Dieta:
Poza farmakoterapią należy zastosować odpowiednią dietę odciążającą wątrobę. Powinno się zrezygnować z dań tłustych, smażonych, surowych, ciężkostrawnych oraz bogatych w węglowodany. Nie sięgamy po napoje gazowane oraz słodycze. Owoce i warzywa skutecznie zastąpią nam cukier. Jemy to, co gotowane i pieczone.

Ryzyko dla kobiety:
W przypadku mamy rokowania przy cholestazie są zdecydowanie lepsze. Choroba mija po porodzie, ale w trakcie bywa bardzo uciążliwa. Objawy ustępują najpóźniej do trzech tygodni po rozwiązaniu, a wartości badań biochemicznych wracają do normy. Konsekwencji zdrowotnych nie ma. Istnieje tylko ryzyko nawrotu tej choroby przy kolejnej ciąży.