Astma, nazywana również dychawicą, jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych powodującą trudności z oddychaniem. Astma bardzo często idzie w parze z alergią wziewną. Wówczas mamy do czynienia z tzw. astmą alergiczną, której ataki pojawiają się w odpowiedzi na czynnik alergenny jak kurz czy pyłek roślin. Badania wskazują, że w naszym kraju na astmę cierpi około 11% społeczeństwa, w czym u ponad 70% z nich zaobserwowano powiązanie tej choroby z alergicznym nieżytem nosa czyli tzw. „katarem siennym”. W trakcie badań okazało się również, że większość chorych na astmę alergiczną nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. W trakcie prowadzonych badań u około 70% pacjentów po raz pierwszy postawiono diagnozę wskazującą na tę chorobę1.
Co dzieje się w organizmie w trakcie ataku astmy oskrzelowej?
Powietrze wdychane nosem, przepływa tchawicą i dostaje się do oskrzeli by ostatecznie trafić do płuc. Oskrzela zbudowane są z tkanki chrzęstnej, która stanowi szkielet dla wyściełającej je błony śluzowej i otaczających mięśni. W trakcie napadu astmy mięśnie ścian oskrzeli kurczą się przez co ich światło się zwęża utrudniając przepływ powietrza do i z płuc Wyściełająca oskrzela śluzówka staje się opuchnięta, z powodu rozwoju stanu zapalnego, co dodatkowo ogranicza przepływ powietrza. Przez te procesy chory zaczyna kaszleć i brakuje mu powietrza. W przypadku osób chorych na astmę dochodzi do trwałych zmian w budowie oskrzeli w wyniku przewlekłych stanów zapalnych. Mięśnie ulegają przerostowi, przez co dochodzi do zgrubienia ścian oskrzeli, zwiększa się też liczba naczyń krwionośnych2.
Ataki astmy, a alergeny
Astma, jak i alergia, są wynikiem zaburzeń w funkcjonowaniu układu immunologicznego. Obydwie przypadłości związane są z intensywną odpowiedzią tego układu na określony czynnik, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. W przypadku astmy o podłożu alergicznym czynniki wywołujące ataki, tak jak przy alergii, nazywamy alergenami. W odpowiedzi na kontakt z alergenem organizm uczuleniowca wytwarza przeciwciała (głównie klasy IgE). Przyłączają one czynnik drażniący np. pyłek i aktywują komórki układu immunologicznego, głównie komórki tuczne. W wyniku aktywacji komórki tuczne uwalniają związki prozapalne będące przyczyną miejscowego stanu zapalnego. W odpowiedzi na te czynniki w astmie alergicznej dochodzi także do nadmiernego skurczu mięśni oskrzeli, co związane jest z atakiem duszności. Obecne w śluzówce oskrzeli komórki immunologiczne i wydzielane prze nie związki wpływają na trwałą i patologiczną przebudowę ścian tych struktur 3,4.
Leczenie i łagodzenie ataków astmy alergicznej
Tak jak w przypadku chorób alergicznych w astmie alergicznej leczenie opiera się głównie na łagodzeniu towarzyszących jej objawów i na unikaniu czynnika wywołującego ataki.
W przypadku ataku astmy z powodzeniem stosuje się wziewne leki kortykosteroidowe. Modulują one odpowiedz immunologiczną hamując jej rozwój zarówno na wczesnym jak i późnym etapie. W złagodzeniu objawów astmy o podłożu alergicznym skuteczne są również leki antyhistaminowe drugiej generacji, jak desloratydyna. Hamują przyłączanie prozapalnej histaminy do receptorów na komórkach immunologicznych, nie pozwalając na ich aktywację 5,6.
W zapobieganiu i łagodzeniu ataków duszności spowodowanych reakcją alergiczną ważne jest minimalizowanie lub całkowite unikanie kontaktu z czynnikiem alergennym. W przypadku alergii wziewnej może wydawać się to wręcz niewykonalne. W końcu kurz czy zarodniki pleśni towarzyszą nam wszędzie, dostając się do dróg oddechowych wraz z wdychanym powietrzem. Możemy jednak sięgnąć po preparat chroniący śluzówkę przed kontaktem z czynnikiem uczulającym. Rodzaj preparatu i jego stosowanie najlepiej skonsultować z specjalistą, alergolog wykona nam dodatkowe badanie i wskaże jak stosować preparat.
- Samoliński B, Raciborski F, Lipiec A, Tomaszewska A, Krzych-Fałta E, Samel-Kowalik P, i in. Epidemiologia Chorób Alergicznych w Polsce (ECAP) Epidemiology of allergic diseases in Poland. Otolaryngol Pol [Internet]. 2014 [cytowane 11 wrzesień 2018];1:10–8.
- Kudo M, Ishigatsubo Y, Aoki I. Pathology of asthma. Frontiers in Microbiology. 2013.
- Compalati E, Ridolo E, Passalacqua G, Braido F, Villa E, Canonica GW. The link between allergic rhinitis and asthma: The united airways disease. Expert Review of Clinical Immunology. 2010.
- Nauta AJ, Engels F, Knippels LM, Garssen J, Nijkamp FP, Redegeld FA. Mechanisms of allergy and asthma. European Journal of Pharmacology. 2008.
- Ukena D, Fishman L, Niebling W-B. Bronchial asthma: diagnosis and long-term treatment in adults. Dtsch Arztebl Int. 2008;
- Lin H, Casale TB. Treatment of allergic asthma. Am J Med [Internet]. Elsevier; 16 grudzień 2002 [cytowane 11 wrzesień 2018];113(9):8–16. Pobrano z: http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002934302014328
- Popov TA, Åberg N, Emberlin J, Josling P, Ilyina NI, Nikitin NP, i in. Methyl-cellulose powder for prevention and management of nasal symptoms. Expert Review of Respiratory Medicine. 2017.
- Popov TA, Valerieva A, Church MK, Staevska M, Kralimarkova T, Petkova E, i in. Real-Life Study on the Effect of Micronized Cellulose Powder As Add-on to Intranasal As-Needed Treatment of Subjects with Pollen Allergic
- Rhinitis. J Allergy Clin Immunol [Internet]. Elsevier; 1 luty 2016 [cytowane 11 wrzesień 2018];137(2):AB402. Pobrano z: http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0091674915030602
Co o tym sądzisz?